HET IS GROEN IN NIGER!

Niger heeft vaak last van enorme hitte en extreme droogte - het noorden van het land is deel van de Sahara woestijn. Het is de immense hitte in de klimaatzone van de Sahara woestijn die ongunstig blijkt voor de weinige regen die valt in deze "Braadpan van de wereld". Echter, ondanks dat we nu in het droge seizoen zijn, waren de bezochte gebieden grotendeels groen! Niet vanwege de landbouwgewassen, maar door de bomen die op de velden van de boeren groeien. Vooral de Faidherbia albida, of Gao in de lokale taal, ziet men overal: Deze en andere bomen zetten stikstof vast in de bodem, waardoor de bodem kosteloos bemest wordt. Deze vreemde boom behoudt zijn bladeren tijdens het droge seizoen en schudt ze af in het regenseizoen (de meeste bomen doen het tegenovergestelde), waardoor de gewassen genoeg zonlicht krijgen om te groeien.

Over het algemeen leveren de bomen in en rondom de landbouwvelden, zogenaamde agrobosbouw systemen, voordelen op voor de boeren. Termieten knagen de bladeren in minuscule deeltjes die de bodem verrijken met organisch materiaal. Daarnaast zijn de bladeren en vruchten van velen boomsoorten geschikt voor diervoeder of medicijnen, of als aanvulling op het voedselpatroon van de lokale bevolking. Takken kunnen gebruikt of verkocht worden als brand- en constructiehout. Als de takken met de juiste snoeitechniek worden gesnoeid, zal de boom overleven en nog vele jaren meegaan.

De bomen op de velden van de boeren in Niger zijn niet aangeplant. Deze bomen zijn geregenereerd uit de zaadvoorraden en wortelstelsels die aanwezig zijn in de bodem. Rond Maradi en Zinder in de zuidelijke provincies, gebruiken de boeren al 20 jaar een strategie die is ontwikkeld ter bescherming van de spontane regeneratie van bomen op hun velden. 5 miljoen hectare land is door deze aanpak al groen geworden! Bij een gemiddelde dichtheid van 40 bomen per hectare zijn dat rond de 20 miljoen bomen. Dat maakt dit tot het grootste herbebossingsproject dat ooit heeft plaatsgevonden in Afrika - en een die grotendeels wordt uitgedragen door initiatieven van de boeren zelf; de overheid en internationale bureaus waren zich er zelfs nauwelijks van bewust dat het plaatsvond. Deze strategie heet RNA: Régénération Naturelle Assistée, ofwel Geassisteerde Natuurlijke Regeneratie.

Both ENDS en de VU-CIS hebben lokale wetenschappers (CRESA Niamey) en NGO's bijeengebracht om de succesvolle RNA aanpak te verspreiden naar andere regio's in Niger. De Touring Foundation fundeert ons gezamenlijke vergroeningsproject in het gebied rondom Dogondoutchi. Een bezoek aan dit gebied laat zien dat het project goed loopt - overal zijn tussen de graanstoppels jonge bomen te zien. Voor het getrainde oog is het overduidelijk dat hier een revolutie aan de gang is: alle jonge bomen zijn op de juiste manier gesnoeid, wat getuigd van een georganiseerde aanpak. Deze aanpak is hard nodig - bomen kunnen levens redden in periodes van droogte. Dit jaar is de graanoogst mislukt vanwege de weinige regen. Overal zagen we gesnoeide of gekapte bomen - mensen verkopen het (brand)hout om wat geld te verdienen en eten te kopen. Op deze manier helpen de bomen hen door de droge periode, en blijkt RNA een vitale aanpak voor voedselzekerheid en een manier om lokale veerkracht op te bouwen.