Both ENDS en partners: erken mensenrechten in de Franse strategie tegen geïmporteerde ontbossing
Naar aanleiding van de Franse conceptstrategie ter bestrijding van geïmporteerde ontbossing (Strategie Nationale de Lutte Contre la Deforestation Importee – "SNDI") heeft Both ENDS samen met partners uit Indonesië, Maleisië, de Democratische Republiek Congo en het Verenigd Koninkrijk een collectieve visie voorgelegd aan de Franse regering.
Both ENDS en FPP hebben een delegatie van inheemse bevolkingsgroepen en verdedigers van mensenrechten ondersteund zodat zij de Multi-Stakeholder Meeting of the Amsterdam Declarations Partnership op 27 juni 2018, konden bijwonen. Hier werden de aanbevelingen uit Closing the Gap Forum on Human Rights, Deforestation and Supply Chains gepresenteerd aan de Franse ambassadeur voor milieuzaken. De Franse regering nodigde Both ENDS, FPP en de inheemse gedelegeerden vervolgens uit hun zienswijze te geven op het concept-SNDI.
Geïmporteerde ontbossing
Het concept-SNDI (alleen beschikbaar in het Frans) is een meer dan welkome ontwikkeling. Het groeiende aantal toezeggingen en beloftes van regeringen, industriële concerns en bedrijven ten spijt, lag het tempo van de ontbossing wereldwijd nooit eerder zo hoog als de afgelopen jaren en blijft Europa een van 's werelds grootste importeurs van verborgen ontbossing. Inmiddels is wijd en zijd bekend dat de industriële landbouw en veeteelt overal ter wereld de voornaamste veroorzakers van ontbossing zijn. En dat het daarbij om slechts een handjevol grondstoffen gaat - rundvlees, soja, palmolie en cacao - die elk jaar opnieuw de helft van de ontbossing teweegbrengen.
De SNDI is de eerste nationale strategie ooit voorgesteld door een land om de impact van zijn nationale import en consumptie op de ontbossing in andere landen over de hele linie aan te pakken. De Franse regering verdient dan ook alle lof voor haar initiatief.
Maatschappelijke gevolgen van ontbossing
De strategie die uiteindelijk wordt aangenomen door de Franse regering zou als model kunnen dienen voor andere Europese regeringen. Reden temeer om te waarborgen dat de Franse SNDI zodanig geformuleerd wordt dat er veranderingen worden bewerkstelligd in de industrie en de markten in Europa. Bij de bescherming van bossen en het monitoren van de uitbreiding van landbouwgronden dienen ook de rechten en cruciale rol van de inheemse bevolking en van bossen afhankelijke gemeenschappen te worden erkend.
De SNDI behelst allerlei initiatieven om bepaalde institutionele en marktfactoren aan te pakken die de vraag naar producten die schadelijk zijn voor de bossen aanwakkeren. In het concept-SNDI komen de maatschappelijke impact en mensenrechtenaspecten van ontbossing echter nauwelijks aan bod. Daarom hebben Both ENDS en haar partners Social Entrepreneurs for Sustainable Development (SESDev, Liberia), Pusaka (Indonesië), Sabah Environmental Protection Association (SEPA, Maleisië), Réseau Ressources Naturelles (DR Congo) en Forest Peoples Programme (FPP, Verenigd Koninkrijk) op 24 juli hun zienswijze ingediend op de conceptversie van de SNDI.
Wij achten het van cruciaal belang dat onderkend wordt dat ontbossing vaak voorkomt in gebieden waar de mensenrechten van de inheemse gemeenschappen en van de bossen afhankelijke bevolkingsgroepen en hun collectieve rechten op land, water, cultuur en een natuurlijke leefomgeving niet worden erkend of beschermd. In onze zienswijze benadrukken wij dat de mensenrechten het uitgangspunt moeten vormen voor de aanpak van ontbossing. Fundamentele voorwaarden daarbij zijn dat alle beleid en programma's van de (Franse) regering verenigbaar moeten zijn met de huidige internationale wetgeving omtrent de rechten van de mens en dat overheidsinstanties, bedrijven en geldschieters verplicht worden bij hun activiteiten, zakelijke relaties en in toeleveringsketens due dilligence te implementeren op het gebied van mensenrechten.
In onze gezamenlijke zienswijze hebben wij een aantal wijzigingen en specifieke aanbevelingen geformuleerd. Hiermee hopen wij zowel de Europese consumptiepatronen als de praktijk in de sector te verbeteren en te waarborgen dat de mensenrechten van de inheemse en bosgemeenschappen in de producerende landen worden gerespecteerd. Ook willen wij bewerkstelligen dat de lokale bevolkingsgroepen worden ondersteund en geraadpleegd en dat er rekening gehouden wordt met hun visie op ontbossing en de oorzaken ervan.
Lees meer over dit onderwerp
-
Milieurechtvaardige praktijk /Inclusief landbeheer
Both ENDS werkt samen met partners wereldwijd aan inclusief landbeheer. We willen dat land op een eerlijke en inclusieve manier wordt beheerd en duurzaam wordt gebruikt, waarbij de rechten en belangen van lokale gemeenschappen centraal staan.
-
Dossier /Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Publicatie / 16 October 2025
-
Dossier /Versterken van milieurechtvaardige praktijken
Lokale gemeenschappen hebben dankzij hun nauwe band met hun leefomgeving vaak de beste ideeën voor een duurzaam gebruik en beheer van land, water en bossen. Deze milieurechtvaardige praktijken en processen herstellen ecosystemen en bestrijden klimaatverandering. Ze zijn daarmee essentieel voor het oplossen van de verschillende crisissen in de wereld, maar krijgen niet genoeg financiële en politieke steun.
-
Dossier /Soja: handel in ontbossing
De groeiende vraag naar soja heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu in Zuid-Amerika. Both ENDS wijst Nederlandse actoren in de soja-industrie op hun verantwoordelijkheid en werkt met partners aan duurzame en eerlijke alternatieven.
-
Nieuws / 16 July 2025Vrouwen die opkomen voor gender- en klimaatrechtvaardigheid in Burkina Faso (Casestudie)
Het Women Environmental Programme Burkina Faso (WEP BF of WEP) is leidend in genderspecifieke klimaatsoplossingen, door de advocontwikkelingspositie rechtstreeks in de hand te leggen van boeren. "In Burkina Faso spelen vrouwen een cruciale rol in de landbouwproductie en het beheer van natuurlijke hulpbronnen, maar ze worden nog steeds geconfronteerd met systemische belemmeringen voor landeigenaarschap", legt een WEP-teamlid uit. "Ondanks de wettelijke bepalingen blijven diepgewortelde constitutionele normen de boventoon voeren, waardoor de toegang van vrouwen tot land beperkt blijft tot alleen het recht van de enkeling, dat bemiddeld moet worden door mannelijke familieleden."
-
Nieuws / 16 July 2025Juristen die landrechten verdedigen tegen winningsindustrieën en landroof in Mozambique (Casestudie)
In Mozambique is land meer dan alleen grondgebied. Het is de basis van levensonderhoud, cultuur en autonomie voor veel gemeenschappen. Wanneer er bedrijven arriveren die grote stukken land opeisen voor mijnbouw, olie-exploratie of landbouw, staan de bewoners voor grote uitdagingen om hun rechten te doen gelden. De Landwet van Mozambique (1997) geeft gemeenschappen gebruikersrechten, wat ervoor zorgt dat ze land kunnen inzetten voor hun eigen levensonderhoud of culturele doelen.
-
Nieuws / 16 July 2025De uitdagingen van klimaatverandering, genderongelijkheid en conflict
Dit door FCDO gesteunde project, onderdeel van het GAGGA-programma, bracht zes door vrouwen geleide, community-based organisaties van over de hele wereld samen om te onderzoeken hoe zij omgaan met de gecombineerde uitdagingen van klimaatverandering, genderongelijkheid en conflict. Via een benadering van Feminist Participatory Action Research documenteerden de organisaties strategieën variërend van landrechten-activisme tot klimaatresistente landbouw. Daarbij werd zichtbaar hoe industrieën, militarisering en patriarchale systemen uitsluiting en onveiligheid in de hand werken. Hun bevindingen informeren inmiddels beleidsmakers en donoren over de noodzaak om leiderschap van vrouwen aan de basis beter te ondersteunen. In onderstaande Q&A deelt projectleider Tamara Mohr meer over het onderzoek, de belangrijkste inzichten en de bredere impact ervan.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Analog Forestry
Analog forestry is een vernieuwende aanpak voor het ecologisch herstel van gedegradeerd land. Natuurlijke bossen worden gebruikt als voorbeeld voor ecologisch duurzame landschappen, die bijdragen aan de maatschappelijke en economische behoeftes van lokale gemeenschappen.
-
Blog / 3 June 2025Een voedselbos als inspirerende oase tussen bespoten akkers
Door Marjolein van RijnOnlangs waren we met een groep collega's in het voedselbos Ketelbroek, een project van Voedselbos-pionier Wouter van Eck en onze eigen Pieter Jansen. Wat een prachtige plek! Gelegen tussen akkers met raaigras, bieten of aardappels, is het Voedselbos een groene oase. Het gezang van de vogels is alom aanwezig en er zoemt en fladdert van alles rond. Ook hazen, dassen, vossen en wilde zwijnen komen er regelmatig op bezoek. En niet te vergeten: bevers.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Agro-ecologie
Agro-ecologie is een verzamelnaam voor een set landbouwtechnieken, een wetenschapsgebied en een sociale beweging. Het doel van agro-ecologie is het transformeren van voedselsystemen ten behoeve van meer ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en weerbaarheid. Both ENDS en CSO-partners over heel de wereld ondersteunen boeren en veehouders die agro-ecologie toepassen, zowel bij de uitvoering ervan als bij het verkrijgen van politieke en financiële steun.
-
Dossier /Inclusieve wegen naar duurzaam en gezond voedsel voor iedereen
Overal ter wereld produceren kleinschalige boerinnen en boeren voedsel op een duurzame en inclusieve manier. Ze werken samen met de natuur en met elkaar, en voorzien hun gezinnen en gemeenschappen van voldoende en gezond voedsel. Deze manier van produceren staat echter overal onder druk door grootschalige landbouw en het wereldwijd dominante industriële voedselsysteem. Samen met onze partners
probeert Both ENDS het tij te keren ten gunste van duurzame, lokale praktijken die meestal 'agro-ecologisch' of 'natuurinclusief' worden genoemd. Waarom onze
focus daarop? Agro-ecologische praktijken zijn klimaatbestendig, inclusief en vergroten de mogelijkheden voor gemeenschappen overal ter wereld om duurzaam in hun voedsel te voorzien. -
Nieuws / 21 March 2025Koninklijk paar bezoekt Thogoto Forest: groene oase aan de rand van Nairobi
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben afgelopen dinsdag een bezoek gebracht aan het Thogoto Forest, als onderdeel van hun staatsbezoek aan Kenia. Ze hebben er kunnen zien wat de impact is van het werk van onze partner MCDI in het gebied: een hersteld bos, schoon water en boeren die hun levensonderhoud kunnen verdienen met de verkoop van hun agroecologische producten.
-
Brief / 3 March 2025
Input for FMO’s “investment approach to responsibly managed forest plantations”
Both ENDS has been asked by FMO to comment on its draft investment approach to responsibly managed forest plantations. To follow are a number of observations and recommendations, partially informed by Both ENDS long legacy of working in the forest & land arena, in dialogue with international donors, philanthropic foundations, companies, certification bodies and notably with forest dependent communities and other land users.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Farmer Managed Natural Regeneration
In verschillende landen in de Sahel heeft de plaatselijke bevolking grote stukken gedegradeerd land hersteld door spontaan opkomende spruiten van bomen te verzorgen. Zij doen dit volgens een techniek die 'Farmer Managed Natural Regeneration' (FMNR) genoemd wordt, oftewel 'door boeren beheerde natuurlijk regeneratie'.
-
Nieuws / 2 December 2024
