Agro-ecologie in Kenia: watervervuiling bestrijden terwijl de voedselproductie wordt veiliggesteld
Ongeveer 75% van de Kenianen verdient hun gehele inkomen of een deel daarvan uit de agrarische sector, dit staat gelijk aan 33% van het bruto binnenlands product (bbp) van het land. Toch is de landbouwproductiviteit de afgelopen jaren gestagneerd. Er zijn verschillende factoren die aan deze lage landbouwproductiviteit hebben bijgedragen aan deze lage, waaronder een algemene afname in bodemvruchtbaarheid vanwege de constante opname van voedingsstoffen door gewassen; slechte landbouwmethoden; bodemdegradatie en het overmatige/verkeerde gebruik van kunstmatige meststoffen die de bodem verzuren. De oplossing voor deze problemen is: Agro-ecologie.
Agro-ecologie als oplossing voor watervervuiling
Violet Matiru van MCDI Kenya (Millennium Community Development Initiatives) vertelt ons dat "chemische producten waarvan bekend is dat ze gevaarlijk zijn en die ook nog eens veel worden bekritiseerd, zijn nog steeds legaal in Kenia". Deze chemicaliën zijn problematisch omdat ze "vaak naast rivieren en andere waterbronnen worden gebruikt, waardoor deze vervuild raken en ze gevaarlijk worden voor andere watergebruikers."
Informatie is van uiterst belang
Violet voegt daaraan toe dat een samenwerkingsverband tussen Participatory Ecological Land Use Management (PELUM) Kenya, MCDI en de Institute for Culture and Ecology (ICE) de gebruikers van de chemicaliën bewust probeert te maken van de bijkomende risico's. Zo organiseren zij bijeenkomsten voor boeren om hen te informeren over de mogelijke gezondheidsklachten die deze chemische producten kunnen veroorzaken en welke alternatieven er beschikbaar zijn die het risico op vervuiling aanzienlijk kunnen verminderen. Boeren worden al en zullen blijven worden getraind om gebruik te maken van biologische alternatieven. Zoals het maken van compost, het gebruiken van koeienmest en het toepassen van biologische ongediertebestrijding (door bijvoorbeeld "combinatieteelt" te gebruiken waarbij bepaalde planten ongedierte weg kunnen houden). Violet geeft aan dat "boeren het op korte termijn makkelijker vinden om chemicaliën te gebruiken, ook omdat, wanneer ze overgaan op biologische productie, hun opbrengsten in het begin waarschijnlijk zullen afnemen. Dit project richt zich echter op de lange termijn en is bedoeld om boeren te ondersteunen bij het overgaan op meer milieuvriendelijke productiemethoden." De betrokken organisaties helpen de boeren ook bij het oprichten van biologische boerenmarkten en -winkels.
Wat is agro-ecologie?
De productiemethoden die Violet omschrijft, staan ook bekend als agro-ecologie. Het is een collectieve term voor landbouwmethoden die als doel hebben om de landbouw en lokale gemeenschappen dichterbij natuurlijke processen te brengen die voordelig zijn voor zowel het levensonderhoud van de gemeenschappen als voor de natuur. Agro-ecologische methoden bieden een duurzame oplossing voor boerenfamilies. Er worden namelijk verschillende elementen toegepast die agro-ecologie effectief maken. Sommige van deze belangrijke elementen zijn, volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de VN, diversificatie om voor goede voeding en voedselzekerheid te zorgen en tegelijkertijd het beschermen en versterken van natuurlijke hulpbronnen. Het is daarnaast belangrijk om kennis te delen die via participatieve processen onderling kunnen worden hergebruikt, op deze manier kunnen landbouw innovaties beter reageren op lokale uitdagingen. Nog een element is recyclen, dit betekent landbouwproductie met lagere economische en ecologische kosten. Deze elementen, onder andere, zorgen ervoor dat boerenfamilies hun dieet kunnen diversifiëren, hun voedselzekerheid kunnen verbeteren en hun overtollige aan producten kunnen verkopen op de lokale markt. Tegelijkertijd kunnen zij hierdoor een beter water- en bodembeheer toepassen, de biodiversiteit behouden en zich beter verweren tegen klimaatverandering.
Het verschil tussen agro-ecologie en niet-biologische landbouw
Agro-ecologie is uniek vanwege haar transformerende visie die het belang van inclusiviteit, gelijkheid en onafhankelijkheid op alle niveaus benadrukt. Anders dan bijvoorbeeld klimaatslimme landbouw, is het bij agro-ecologie gelijk duidelijk waar het wel en niet voor staat terwijl het ook de ongelijke machtsverhoudingen aanpakt die in onze huidige voedselsystemen nog bestaan. Het kan daarom worden gezien als een benadering die de structurele oorzaken aanpakt die transformerende veranderingen in de weg staan.
De partners van Both ENDS in Kenia, ICE, MCDI en PELUM, werken samen om activiteiten uit te voeren die zijn bedoeld om de capaciteit van de gemeenschappen te versterken in duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen, agro-ecologie en waterbeheer.
Voor meer informatie over het belang van agro-ecologie, klik hier.
Klik hier voor een documentaire van lokale journalisten over pesticiden.
Lees meer over dit onderwerp
-
Transformative Practice /
Agro-ecologie
Agro-ecologie is een verzamelnaam voor een set landbouwtechnieken, een wetenschapsgebied en een sociale beweging. Het doel van agro-ecologie is het transformeren van voedselsystemen ten behoeve van meer ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en weerbaarheid. Both ENDS en CSO-partners over heel de wereld ondersteunen boeren en veehouders die agro-ecologie toepassen, zowel bij de uitvoering ervan als bij het verkrijgen van politieke en financiële steun.
-
Dossier /
Inclusieve wegen naar duurzaam en gezond voedsel voor iedereen
Overal ter wereld produceren kleinschalige boerinnen en boeren voedsel op een duurzame en inclusieve manier. Ze werken samen met de natuur en met elkaar, en voorzien hun gezinnen en gemeenschappen van voldoende en gezond voedsel. Deze manier van produceren staat echter overal onder druk door grootschalige landbouw en het wereldwijd dominante industriële voedselsysteem. Samen met onze partners
probeert Both ENDS het tij te keren ten gunste van duurzame, lokale praktijken die meestal 'agro-ecologisch' of 'natuurinclusief' worden genoemd. Waarom onze
focus daarop? Agro-ecologische praktijken zijn klimaatbestendig, inclusief en vergroten de mogelijkheden voor gemeenschappen overal ter wereld om duurzaam in hun voedsel te voorzien. -
Nieuws / 13 October 2023
Wereldvoedseldag: water is leven, water is voedsel
Het thema van Wereldvoedseldag van dit jaar is “Water is life, water is food”. Onze partners van over de hele wereld weten maar al te goed hoe waar deze zin is. Ter ere van Wereldvoedseldag 2023, op 16 oktober, laten we een paar voorbeelden zien hoe onze partnerorganisaties vechten voor het recht op water en daarmee tegelijkertijd bijdragen aan lokale voedselsoevereiniteit.
-
Nieuws / 10 October 2021
Voedselbos in de Flevopolder smaakt naar meer!
In de Noordoostelijke punt van de Flevopolder bevindt zich landgoed Roggebotstaete. Een levendige oase van natuur en biodiversiteit, ontstaan door menselijke arbeid. Ooit was het de boomkwekerij van de Rijksdienst, maar sinds het in 2012 werd geschonken aan Stichting Roggebotstaete Landgoed hebben zich er allerlei nieuwe initiatieven ontwikkeld rond het thema 'eetbare natuur'. Both ENDS startte vanuit haar toenmalige Rich Forests- programma in 2015 samen met Roggebotstaete een voedselbos op het landgoed. Lennard Duijvestijn, de aanjager van het landgoed, vertelt ons over zijn passie voor het landgoed, het unieke van voedselbossen en zijn hoop voor de toekomst, om te beginnen die van Flevoland.
-
Dossier /
Financiering van agro-ecologie
Nog altijd gaat het grootste deel van de publieke klimaat-, landbouw- en ontwikkelingsbudgetten naar conventionele agro-industriële projecten, die medeveroorzakers zijn van de huidige klimaat-, voedsel- en biodiversiteitscrises. Both ENDS en partners pleiten voor een omslag naar agro-ecologische praktijken, die mens- en milieuvriendelijk zijn.
-
Nieuws / 19 August 2021
Violet Matiru: “Gemeenschappen rond de koloniale Ruiru I Dam zitten nog steeds in de knel”
Na vele jaren op internationale platforms zoals de VN te hebben gepleit voor goed milieubeleid, vroeg de Keniaanse Violet Matiru zich af: "Wat voor invloed heeft al dit lobbyen op onze gemeenschappen? Hoe helpt dit de moeders die nog steeds worstelen met het halen van water en die nog steeds koken op houtkachels?" Dat was de aanleiding voor haar en haar collega's om MCDI Kenia (Millennium Community Development Initiatives) op te richten en om samen te gaan werken met lokale gemeenschappen. Wij praatten met haar over de historische en huidige machtsverschillen in waterbeheer en over haar inspanningen om het waterbeheer in het stroomgebied van de Athi, dat zich uitstrekt van het gebied stroomopwaarts van Nairobi naar de Indische Oceaan, te verbeteren.
-
Nieuws / 27 September 2021
Analog Forestry: duurzame voedselproductie met een feministisch perspectief
In tijden van ontbossing, aantasting van ecosystemen en klimaatverandering, hebben plattelandsgemeenschappen het vaak moeilijk om op een gezonde en autonome manier in hun levensonderhoud te voorzien. Een van de oplossingen om hun problemen te bestrijden is Analog Forestry, een duurzame praktijk die bevorderd en uitgevoerd wordt door veel partners van Both ENDS. Wat zijn de voordelen van deze methode? Carolina Sorzano Lopez*, een Analog Forestry-trainer uit Colombia die is aangesloten bij het International Analog Forestry Network (IAFN), en Luz Marina Valle*, een lokale promotora van Analog Forestry in haar gemeenschap El Jocote in het noorden van Nicaragua, leggen het ons uit.
-
Externe link / 12 October 2022
Opinie in Trouw: "Geef meer geld aan lokale duurzame voedselproducenten in ontwikkelingslanden"
De Nederlandse overheid en bedrijven geven veel geld uit aan voedselproductie in ontwikkelingslanden. Maar veel te weinig daarvan komt terecht bij duurzame, natuurinclusieve bedrijven, stelt Karin van Boxtel, beleidsmedewerker bij Both ENDS, in Trouw.
-
Voor de pers / 7 March 2022
Nieuw rapport: investeren in agroecologie is nodig voor gezond wereldwijd voedselsysteem
Recent onderzoek van Profundo, in opdracht van Both ENDS en Oxfam Novib toont aan dat investeren in agroecologie noodzakelijk is voor een duurzaam en inclusief wereldwijd voedselsysteem. Vandaag de dag hebben zo'n 768 miljoen – een op de tien - mensen dagelijks te maken met honger of ernstig tekort aan voedsel. Conflicten, economische stilstand veroorzaakt door de coronapandemie, en de klimaatcrisis vormen een directe bedreiging voor voldoende productie van en toegang tot voedzaam voedsel. Agro-ecologie, een vorm van landbouw die kleinschalige boeren, natuur en korte ketens centraal stelt in voedselproductie, maakt gemeenschappen in ontwikkelende landen weerbaarder en helpt hen honger terug te dringen. De steun voor agroecologie van grote donoren, waaronder Nederland, is echter tot nu toe ondermaats, concludeert het onderzoek.
-
Nieuws / 5 June 2024
Oproep van 70 partijen: Nederlandse aanpak voor wereldwijde voedselzekerheid werkt!
Een brede coalitie van Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties wil samen met het nieuwe kabinet optrekken om echt een verschil te maken voor het verbeteren van wereldwijde voedselzekerheid. Het ondersteunen van boeren en consumenten in Nederland en daarbuiten en de inzet voor klimaat-weerbare voedselsystemen in lage- en middeninkomenslanden staan daarbij centraal. De coalitie is van mening dat Nederland vanuit haar kennis, kunde, ervaring, internationale samenwerkings- en handelspositie de komende jaren ambitieuze inzet moet tonen in de verduurzaming van ons voedselsysteem, om zo bij te dragen aan het behalen van het Klimaatakkoord van Parijs en de Sustainable Development Goals.
-
Publicatie / 11 July 2019
-
Nieuws / 17 September 2021
Meer dan bomen: het belang van niet-houten bosproducten voor gemeenschappen
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Blog / 29 August 2024
Lokale actie voor veerkrachtige draslanden en oeverlanden in het stroomgebied van de Athi rivier in Kenia
Door Melvin van der Veenen Kyra Pohlan
This blog is written in English.
-
Nieuws / 29 June 2021
Samen tegen verwoestijning in de Braziliaanse Sertão
De boeren in de regio Sertão do Araripe in de deelstaat Pernambuco zijn slim. De kleinschalige boerenfamilies weten dat duurzaam levensonderhoud op de vruchtbare maar kwetsbare bodem van de Sertão alleen mogelijk is als zij goed omgaan met hun natuurlijke omgeving. Hun uitgangspunt is verantwoorde landbouw, waarbij zij elke druppel beschikbaar water optimaal benutten, natuurlijke meststoffen en ongediertebestrijding zorgvuldig inzetten en pleiten voor beleid en wetten die behoud van natuurlijke hulpbronnen stimuleren in plaats van de uitputting. De organisatie CAATINGA helpt deze boeren om te gaan met de uitdagende omstandigheden.
-
Transformative Practice /
De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Publicatie / 7 March 2022
-
Publicatie / 22 April 2021
-
Nieuws / 20 June 2021
Biologische wilde rooibos in de steppen van Zuid-Afrika
Zuid-Afrika staat bekend als het land van de oeroude en gezonde kruidenthee rooibos, die duizenden jaren geleden werd ontdekt door de Khoisan, de inheemse volkeren van het zuidelijke deel van Afrika. In de vorige eeuw werd rooibos steeds meer gecommercialiseerd, met name door blanke Zuid-Afrikaanse boeren die het nog steeds grootschalig produceren. Dit heeft geleid tot milieuschade, bodemerosie en een verlies aan biodiversiteit. Gelukkig bestaan er ook initiatieven van gemeenschappen voor kleinschalige en milieuvriendelijke rooibosteelt. Onze jarenlange Zuid-Afrikaanse partner, de Environmental Monitoring Group (EMG), is al meer dan twintig jaar betrokken bij dit soort rooibosteelt en bij de gemeenschappen in Suid Bokkeveld, in het westelijke deel van Zuid-Afrika. Hoewel het niet altijd makkelijk is geweest, gelooft Noel Oettle, senior adviseur bij EMG, dat deze manier van produceren de toekomst is.
-
Transformative Practice /
Farmer Managed Natural Regeneration
In verschillende landen in de Sahel heeft de plaatselijke bevolking grote stukken gedegradeerd land hersteld door spontaan opkomende spruiten van bomen te verzorgen. Zij doen dit volgens een techniek die 'Farmer Managed Natural Regeneration' (FMNR) genoemd wordt, oftewel 'door boeren beheerde natuurlijk regeneratie'.
-
Publicatie / 8 January 2021