Het jaar van de waarheid: EU-Lidstaten aan zet om ontbossing daadwerkelijk tegen te gaan

Both ENDS maakt deel uit van een brede coalitie van organisaties die geijverd hebben voor deze Europese wetgeving.

Nu dreigt echter serieuze vertraging, en misschien wel afstel, van uitvoering van de wet. Als mosterd na de maaltijd is door een aantal lidstaten bezwaren naar voren gebracht. Men is gevoelig voor lobby door bepaalde sectoren uit het bedrijfsleven en een aantal producentenlanden.

Door landen als Zweden en Hongarije is hard gelobbyd tegen de wet vanuit een slecht begrepen eigen belang om onder andere de eigen bosbouwindustrie en landbouw te beschermen. Nederland is een van ’s werelds grootse importeurs van soja en andere ‘deforestation commodities’. Het heeft daarom een zware medeverantwoordelijkheid om de EUDR tot een succes te maken, in nauwe samenwerking met tropische producentenlanden, bedrijven en civil society.

Brandbrief

Both ENDS en circa 170 andere natuurbescherming, milieu en mensenrechtenorganisaties hebben een brandbrief gestuurd aan de voorzitter van de Europese Commissie Ursua von der Leyen, met het volgende pleidooi:

‘We urge you to protect the integrity of the EU democratic decision-making process and to ensure that the EU stands firm in pursuing the objectives set out in the EUDR. Political leadership, as reflected with the development of the Green Deal, shows long-term vision, which is needed for this global crisis. We trust that you will stand by the commitment you made to EU citizens and uphold the law that you and your Commission proposed - and that the Council and Parliament overwhelmingly approved - by ensuring its proper and swift implementation.’ 

Lees volledige brandbrief  (pdf)

Vanuit bedrijfsleven en overheden komt steevast het argument dat een land als Nederland daarin niet solo moet gaan, om daarmee een ongunstige concurrentiepositie te vermijden. Regulering van handel, stelt men, moet op Europees niveau plaats vinden. Dit bevordert een ‘level playing field’.

'Onaanvaardbaar'

Het is daarom onaanvaardbaar, en onbegrijpelijk, dat EU-lidstaten nu dreigen voortgang met het aanpakken van ontbossing door de EU-regelgeving te traineren. Het zet ook bedrijven uit Europa en tropische producentenlanden die wel serieus duurzaam opereren op achterstand ten opzichte van ‘free riders’ : d.w.z. bedrijven die bijvoorbeeld kosten besparen door zich weinig aan milieu, klimaat en mensenrechten gelegen te laten liggen.

Er zijn terechte zorgen geuit dat deze Europese wet markt barrières zou kunnen opwerpen voor kleine producenten (ofwel ‘small holders’) uit tropische landen. Dit is een serieus risico dat door de EU met de handelspartners met flankerende maatregelen moet worden aangepakt. Tezelfdertijd kan men constateren dat een aantal overheden uit de tropen de EUDR als discriminatoir bestempelen en daarbij het gelegenheidsargument van uitsluiting van kleine producenten hanteren.

Er worden veel krokodillentranen over kleine producenten geplengd. Dit, terwijl overheden in eigen land vaak te weinig actie ondernemen om de positie van small holders te verbeteren. Het accent van overheidsbeleid, investeringen en vergunningverlening ligt veelal bij het faciliteren van grote bedrijven.

Klimaatdoelstellingen

Het VN Klimaatpanel IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) onderstreept dat het niet mogelijk is de Parijse klimaatdoelstellingen te halen als we ontbossing niet weten te keren. Volgens het IPCC is er geen scenario waarbij de opwarming van de aarde kan worden beperkt tot 2 graden Celsius, laat staan 1,5 graad, zonder de ontbossing een halt toe te roepen. 

Rol inheemse volken

Men geeft ook aan dat de rol van inheemse volken, beheerders van meer dan 500 miljoen hectaren bos, daarbij onmisbaar is. We schreven daar eerder al dit bericht over.

Ontbossing voor productie van soja, hout, en extractie van olie, gas, kolen en andere grondstoffen voor de Europese markt leidt daarbij tot grootschalige landroof van boeren en inheemse gemeenschappen en wijdverspreide schending van mensenrechten.  

Both ENDS heeft de afgelopen jaren diverse keren een directe dialoog tussen EU-beleidsmakers in Brussel en met lidstaten met inheemse delegaties gefaciliteerd. Getroffen inheemse volken doen een appel op beleidsmakers om hun verantwoordelijkheid te nemen, in hun Call to Action.

Moed, commitment en voortvarendheid

Het wordt nu tijd dat Nederland en andere EU-lidstaten moed, commitment en voortvarendheid tonen om nu hun bijdrage aan het tegengaan van ontbossing te leveren.

Both ENDS is sinds 2005 lid van RSPO (Round Table on Sustainable Palm Oil) wiens missie het is om actieve samenwerking en een gedeeld engagement in de waardeketen te faciliteren om de vraag te stimuleren en voldoende aanbod van duurzame palmolie te garanderen.