How can civil society actors ensure inclusivity in their land governance work with communities?

Van 9 tot 20 mei vindt in Abidjan, de hoofdstad van Ivoorkust, de 15e 'Conferentie van de UN Convention to Combat Desertification, Land Degradation and Drought (UNCCD COP15) plaats. Overheden, Beleidsmakers, maatschappelijke organisaties en wetenschappers uit landen van over de hele wereld gaan met elkaar in gesprek over de problematiek rond droogte, landdegradatie en verwoestijning die steeds groter worden. Collega's Nathalie van Haren en Stefan Schüller zijn erbij, net als een flink aantal medewerkers van organisaties waarmee Both ENDS soms al decennialang mee samenwerkt. Maar wat is het doel van de bijeenkomst, wat wordt er besproken en waarom is het belangrijk om erbij te zijn? We vroegen het Nathalie en Stefan.

Op 28 november 2007 wonnen de Saramaka een baanbrekende rechtszaak tegen Suriname bij het Inter-Amerikaans Mensenrechtenhof (IACHR). Het Hof bepaalde onder andere dat Suriname geen concessies meer mag uitgeven op tribaal grondgebied zonder toestemming van de bewoners. 10 jaar later komt er van de uitvoering van dit vonnis echter weinig terecht.

Both ENDS nam eerder deze maand deel aan de Conference of the Parties (COP) van de UNCCD in Ordos, Binnen-Mongolië in China. We maakten deel uit van de delegatie van het Drynet netwerk met als doel om de lokale realiteit naar de internationale discussies te brengen.

Toegang tot, eigendom van en controle over land is een essentiële factor in het streven naar 'Land Degradation Neutrality' (het stoppen van landdegradatie; LDN) en duurzaam landgebruik. Duurzaamheid betekent vaak dat je moet investeren op de lange termijn, en onzekerheid weerhoudt landgebruikers daarvan. Vooral landrechten van vrouwen zijn belangrijk, omdat zij meestal degenen zijn die het land bewerken en dus LDN in de praktijk moeten brengen.

Op 30 September 2017 heeft Both ENDS haar standpunt ingediend over de conceptversie van het Indonesische Nationale Actieplan voor Duurzame Palmolie. Dit actieplan is bedoeld als blauwdruk voor de verduurzaming van de Indonesische palmolieindustrie. Both ENDS betwijfeld echter of de logica, de reden en het achterliggende doel van dit actieplan een status als benchmark voor een duurzame palmolieindustrie legitimeert.

Recent onderzoek van Profundo, in opdracht van Both ENDS en Oxfam Novib toont aan dat investeren in agroecologie noodzakelijk is voor een duurzaam en inclusief wereldwijd voedselsysteem. Vandaag de dag hebben zo'n 768 miljoen – een op de tien - mensen dagelijks te maken met honger of ernstig tekort aan voedsel. Conflicten, economische stilstand veroorzaakt door de coronapandemie, en de klimaatcrisis vormen een directe bedreiging voor voldoende productie van en toegang tot voedzaam voedsel. Agro-ecologie, een vorm van landbouw die kleinschalige boeren, natuur en korte ketens centraal stelt in voedselproductie, maakt gemeenschappen in ontwikkelende landen weerbaarder en helpt hen honger terug te dringen. De steun voor agroecologie van grote donoren, waaronder Nederland, is echter tot nu toe ondermaats, concludeert het onderzoek.

In Mozambique zijn landrechten voor veel vrouwen niet gegarandeerd. Forum Mulher, een netwerk van Mozambikaanse vrouwenrechtenorganisaties, heeft in 2022 een bewustwordingscampagne georganiseerd en vrouwen opgeroepen hun stem te laten horen tijdens een herziening van 's lands Land Policy. En met succes!

In juli 2018 vond het zesde High-Level Political Forum (HLPF) on the Sustainable Development Goals (SDG's) plaats op het hoofdkwartier van de VN in New York. Dit forum biedt gelegenheid om de wereldwijde voortgang richting het bereiken van de duurzame ontwikkelingsdoelen te bespreken. Ook kunnen landen hun vrijwillige nationale rapporten presenteren. Dit jaar stond SDG 15 - "Leven op het land" – centraal.

Institut Dayakologi maakt zich hard voor het behoud van de inkomstenbronnen en culturen van de inheemse bewoners van West-Kalimantan. Een van de centrale doelen is het veiligstellen van de landrechten van hun voorouders. Dit is niet alleen essentieel voor het bestaan van deze mensen, maar ook voor de bossen en ecosystemen waarop zij zijn aangewezen voor hun inkomsten, identiteit, cultuur en gebruiken.

In 2015 werden door de Verenigde Naties de Sustainable Development Goals (SDG's) in het leven geroepen. Deze 17 specifieke doelen, die allemaal met elkaar te maken hebben, zouden samen in 2030 moeten resulteren in een betere, eerlijke en meer duurzame wereld waarin niemand achterblijft. Nederland heeft zich als lid van de VN gecommitteerd aan het bevorderen van de SDG's, en elk jaar brengen het CBS en de Rijksoverheid rapporten uit over de voortgang. Volgens de initiatiefnemers van 'SDG Spotlight Nederland' is er echter behoefte aan een jaarlijks rapport dat de prestaties van Nederland op het gebied van specifieke SDG's vanuit een andere invalshoek bekijkt. Fiona Dragstra en Stefan Schuller van Both ENDS droegen bij aan de publicatie over 2020 en vertellen waarom deze volgens hen van belang is.

Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.