Both ENDS
In 2015 en 2019 werd de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais getroffen door twee ernstige mijnrampen in Mariana en Brumadinho, veroorzaakt door hetzelfde mijnbouwbedrijf: Vale. Sindsdien streven de getroffen gemeenschappen naar gerechtigheid, via strafrechtelijke vervolging van de verantwoordelijken en een eerlijke schadevergoeding voor het verlies van hun dierbaren, hun huizen en hun middelen van bestaan. Both ENDS ondersteunt lokale maatschappelijke organisaties door hun streven naar gerechtigheid onder de aandacht te brengen van een internationaal publiek en, meer specifiek, door Nederlandse investeerders in Vale bewust te maken van de hoge risico's die de activiteiten van dit bedrijf met zich meebrengen voor mens en milieu.
Milieu- en mensenrechtenorganisatie Both ENDS spant een kort geding aan tegen het Nederlandse baggerbedrijf Boskalis, nadat herhaalde verzoeken om informatie over een omstreden zandwinningsproject in Zuid-Sulawesi, Indonesië, op niets uitliepen. Boskalis wint voor de kust van Sulawesi zand, waarmee de haven van de stad Makassar wordt uitgebreid. Door de zandwinning worden visgronden aangetast en kunnen lokale vissers onmogelijk nog in hun dagelijks levensonderhoud voorzien.
Steeds meer partijen in de Nederlandse watersector erkennen het belang van een inclusieve aanpak bij klimaatadaptatie. Echter, daar waar onze kennisinstellingen en bedrijven betrokken zijn bij delta- en masterplannen, zoals in Bangladesh en de Filipijnen, blijkt de praktijk weerbarstig. Uitgaan van lokale realiteiten, kwetsbaarheden en ongelijkheden, zoals die tussen mannen en vrouwen, is essentieel voor goede plannen die iedereen in staat stellen zich aan te passen aan klimaatverandering.
21 april 2017: Jakarta zinkt. Door excessief oppompen van grondwater zakt de miljoenen-stad met tientallen centimeters per jaar en wordt zo kwetsbaarder voor overstromingen. Nederlandse bedrijven bedachten een oplossing: een enorme zeewering voor de kust, tevens een prachtig vastgoedprject. Maar deze ingreep is een schijnoplossing, zeggen onderzoekers van Both ENDS, Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) en het Transnational Institute (TNI) vandaag in een nieuw rapport. Sterker nog, tienduizenden mensen werkzaam in de lokale visserijsector dreigen hiermee hun broodwinning te verliezen.
Grootschalige plannen van overheden of bedrijven kunnen vaak ingrijpende gevolgen hebben op kleine gemeenschappen en hun leefomgeving. Talloze mensen moeten verhuizen als er een stuwdam wordt aangelegd, bossen worden gekapt voor nieuwe snelwegen, vliegvelden of palmolieplantages. Beloofde compensatie blijft vaak uit of is onvolledig. Voor de lokale bevolking is bezwaar aantekenen tegen zulke plannen niet eenvoudig. Toch is het een gemeenschap in Oeganda gelukt om een eerlijke compensatie af te dwingen bij de overheid. Samen met de organisaties NAPE en AFIEGO, partners van Both ENDS en IUCN NL, heeft de gemeenschap voor elkaar gekregen dat ze na een gedwongen verhuizing recht heeft op een vergelijkbaar stuk land.
Tien jaar na het groen licht voor de dam Nam Theun 2 in Centraal Laos blijkt dit megaproject desastreuze gevolgen te hebben voor mens en milieu. Het vlaggenschip van de Wereldbank, de Aziatische Ontwikkelingsbank (ADB) en de Europese Investeringsbank (EIB) heeft de beoogde ontwikkelingsdoelen niet behaald. In een persbericht roepen Both ENDS en partnerorganisaties de multilaterale banken op hun steun aan grootschalige dammen zoals Nam Theun 2, in te trekken. De bouw van de dam, die in 2010 in gebruik werd genomen, heeft verstrekkende gevolgen voor lokale gemeenschappen, terwijl zij er niet de vruchten van plukken.
De Senaat van de Verenigde Staten heeft een brief gestuurd aan de Amerikaanse minister van Financiën, om erop aan te dringen dat de Wereldbank haar eigen sociale en milieuregels strenger handhaaft. Deze regels, de zogenaamde ‘safeguards’, zijn bedoeld om te voorkomen dat projecten van de Wereldbank sociale en milieuschade veroorzaken. De safeguards dreigen nu te worden afgezwakt en worden bovendien niet altijd nageleefd, en daarom informeerde Pieter Jansen van Both ENDS samen met mensen van verschillende partnerorganisaties uit de hele wereld zowel Republikeinen als Democraten in het Amerikaanse Congres over de onbedoelde effecten van de investeringen van de Wereldbank op lokale gemeenschappen. Met resultaat, getuige de brief.
Op 23 juli aanstaande vergadert de Wereldbank over haar ‘safeguards’: criteria waaraan een project moet voldoen om in aanmerking te komen voor een lening of een investering. De Wereldbank herziet in de komende maanden haar sociale en milieu-gerelateerde safeguards en volgens Both ENDS medewerker Pieter Jansen liggen daar kansen om de bank ertoe te bewegen ze aan te scherpen. Mens en natuur zullen daardoor in de gebieden waar de Wereldbank investeert beter worden beschermd. Maar als de Wereldbank besluit de safeguards juist te versoepelen zullen haar investeringen meer negatieve gevolgen hebben voor lokale bevolkingsgroepen en hun leefomgeving. Maatschappelijke organisaties hebben al vaker hun zorgen geuit, maar nu het bijna de 23ste is, doet Pieter nog één poging om het bestuur van de Wereldbank te wijzen op haar verantwoordelijkheid: namens Both ENDS verstuurde hij een brief met aanbevelingen aan Frank Heemskerk, de Nederlandse bewindvoerder van de Wereldbank. We stelden Pieter een aantal vragen.