Werken aan gendergelijkheid in Afrika, Azië en Latijns Amerika

De werkvelden van de drie organisaties variëren van de promotie van toegang tot water, en duurzame kleinschalige mijnbouw, tot het ondersteunen van gemeenschappen die afhankelijk zijn van het verzamelen van bosproducten. Volgens netwerkorganisatie ANCE zijn in Togo met name vrouwen verantwoordelijk voor de watervoorziening van hun gezin. Toch beslissen vooral mannen over investeringen in watervoorzieningen, zowel via de vaststelling van het budget van het Ministerie van Water als via besluitvorming over investeringen in water in de gemeentes. Volgens Amichocó beoefenen vrouwen in de Chocó-regio in Colombia samen met hun mannen kleinschalige mijnbouw, maar hun stem wordt in de gemeentes en districten niet gehoord. In de Sunderbans in Bangladesh ziet BARCIK dat vrouwen een belangrijke rol spelen in het verzamelen en verwerken van allerlei bosproducten, maar dat ook zij daarbij afhankelijk zijn van mannen in de functie van parkwachten, handelaren en districtsambtenaren, en van mannelijke honingverzamelaars.

Deze voorbeelden van ongelijke genderverhoudingen staan niet op zichzelf en spelen zowel op het terrein van onderwijs en gezondheidszorg, als bij controle over natuurlijke hulpbronnen, en binnen rechtspraak en bestuur. De unieke kennis die vrouwen bezitten wordt op deze manier niet benut. Vrouwen hebben vaak een dubbele taak; het genereren van inkomen en van zorg. In ontwikkelingslanden wordt rond 75 % van het werk op het land gedaan door vrouwen, terwijl ze vaak niet of nauwelijks meeprofiteren van de opbrengsten: die komt in ongeveer 90 % van de gevallen terecht bij mannen. Dat ondermijnt niet alleen de positie van vrouwen, maar ook die van hun gezin en de gemeenschap.Mannen zijn eerder geneigd om inkomen aan zichzelf uit te geven, terwijl inkomen van vrouwen in veel grotere mate ten goede komt aan het gezin en de gemeenschap.

Het debat ging in op de meerwaarde van gendergelijkheid voor duurzame ontwikkeling, uitdagingen bij opschalen en het bespreekbaar maken van genderongelijkheid. Uit de ervaringen van ANCE, Amichocó en BARCIK kwam duidelijk naar voren dat de gemeenschappen eerst zelf meer bewust gemaakt moesten worden van de heersende ongelijkheid en rolpatronen. Dit gebeurde door op verschillende creatieve manieren de natuurlijke hulpbronnen en het gebruik ervan door respectievelijk mannen en vrouwen in kaart te brengen. Door de nieuwe inzichten bleken ook mannen zich aangesproken te voelen om te werken aan meer gelijke genderverhoudingen.

Vernieuwend aan de toegepaste methode is de opzet van een langetermijnproces waarin gemeenschappen, gender experts, milieuorganisaties, vrouwengroepen en overheidsinstanties samen aan een genderanalyse werken en op basis daarvan aan de slag gaan. In sommige gemeenschappen nemen vrouwen nu actief deel aan vergaderingen van de dorpsraad, of geven zij zelf workshops aan mannen en vrouwen over gendergelijkheid. Gezien de positieve resultaten van deze door PSO gefinancierde pilot spreekt een verdere uitwerking van de methode en een vervolg in de drie landen voor zich. Er is nog een lange weg te gaan en Both ENDS is graag bereid de organisaties daarbij te blijven steunen.

Eind november verwachten wij een eindverslag te publiceren waarin de methode, de drie cases en de belangrijkste lessen en conclusies worden beschreven. Laat het ons weten als u een kopie wilt ontvangen en/of als u geïnteresseerd bent in verdere uitwisseling of samenwerking op dit onderwerp.

Contact: ad@bothends.org

BARCIK
Amichocó
ANCE

Foto: Guillaume Collange