Nederland is zeker niet roomser dan de paus
Nederland is in eigen land vrij goed op weg met de energietransitie, maar ons land blijft Nederlandse investeringen in fossiele projecten elders stimuleren. Dat is natuurlijk niet in lijn met de klimaatdoelen en dit soort projecten veroorzaken bovendien flinke problemen in de landen waar ze plaatsvinden. Aan welke knoppen kan een nieuw Kabinet draaien om de Nederlandse voetafdruk in het buitenland te verkleinen? Ellen Mangnus ging daarover in gesprek met verschillende experts: vandaag deel 2.
Deze keer een gesprek met Linda van Dongen, Hoofd Klimaat bij ASN Bank en Niels Hazekamp, senior beleidsadviseur bij Both ENDS en specialist op het gebied van Nederlandse ondersteuning aan bedrijven in het buitenland.
Nederlandse handel en investeringen in het buitenland veroorzaken regelmatig mensenrechtenschendingen en schade aan de natuur. Wat zou Nederland moeten doen om dat te voorkomen?
Van Dongen: “Bedrijven komen onvoldoende in actie op het vlak van klimaat en mensenrechten. De wetgeving Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (IMVO) is heel belangrijk om dit af te dwingen. Maar de Tweede Kamer heeft het invoeren van die wetgeving helaas doorgeschoven naar het volgende kabinet.”
Hazekamp: “Het is ook belangrijk dat de financiële sector als geheel onder sterkere controle komt te staan. Banken zitten nog voor miljarden euro’s in fossiele projecten en dat is niet verenigbaar met klimaatdoelstellingen. Ik denk dat wetgeving flink bij kan dragen aan het terugdringen van dat soort investeringen, want dan moeten investeringen daaraan getoetst worden.”
Van Dongen: ‘Alle financiële instellingen moeten van het ministerie van Financiën een klimaatactieplan hebben om hun CO2-uitstoot inzichtelijk te maken. Voor ASN Bank ligt de uitstoot in de financieringen en beleggingen die we doen. Deze uitstoot meten en rapporteren we al sinds 2015. Banken hebben ook een transitiepad moeten formuleren met als doel net zero in uiterlijk 2050. ASN Bank wil dit doel al in 2030 bereiken. Met net zero breng je de uitstoot zoveel mogelijk naar nul. Uitstoot die je niet naar nul kunt brengen haal je uit de lucht door het financieren van CO2-opname. Het is een verplichting: er wordt echt door het ministerie van Financiën op gehandhaafd.’
Hazekamp: “Niet alle financiële instellingen doen het blijkbaar zo goed als ASN, noch stuurt de overheid genoeg. Voor Milieudefensie aanleiding om een nieuwe klimaatrechtszaak tegen een bank, verzekeraar of pensioenfonds te beginnen.”
Wat vinden jullie van het argument dat een energietransitie slecht is voor de concurrentiepositie van Nederland?
Van Dongen: “Nederland heeft op de klimaattop in Dubai initiatief genomen om internationaal fossiele subsidies af te bouwen. Nu moeten we ook echt een voorbeeldfunctie hebben door te stoppen en anderen daarin mee te nemen en aan te jagen.”
Hazekamp :”Uit onderzoek blijkt dat voor elke miljoen euro geïnvesteerd in zonne-energie in plaats van in gas, drie keer zoveel banen worden ondersteund. Dit komt omdat de hernieuwbare sector arbeidsintensiever is. Bovendien zijn er ook veel mensen die banen willen die zinvol en toekomstgericht zijn.”
Hazekamp: “Nederland en een heleboel andere landen spraken in Glasgow af steun aan fossiele export te stoppen. Nu is het tijd voor de volgende stap; om alle exportsteun in lijn te brengen met de doelstelling om de aarde niet op te warmen boven 1,5 graden. Nederland had tijdens de klimaattop in Dubai, COP28, de kans om zich daarin bij andere landen aan te sluiten, maar pakte deze niet. Nederland laat keer op keer zien alleen in beweging te komen als de druk heel groot wordt. Dat zagen we bijvoorbeeld in Glasgow. Zonder die druk blijft ons land dralen en slenteren in de achterhoede. Maar als je achterblijft concurreer je jezelf op den duur weg.”
Van Dongen: “De uitstoot komt hoofdzakelijk van Westerse landen, terwijl de schade van die uitstoot voornamelijk in het mondiale Zuiden ervaren wordt. Het was daarom ook een belangrijk onderwerp en doorbraak op COP28. Maar het gaat lang niet ver genoeg. Enkele partijen willen al een klimaatneutraal Nederland in 2040. Ik vind ook dat Westerse landen dat verplicht zijn naar de wereld toe. We kunnen als Nederland een statement afgeven.”
Nederlandse bedrijven en overheid schermen vaak met het argument dat wanneer wij roomser dan de paus zijn, andere landen onze activiteiten in het buitenland overnemen.
Hazekamp: “Kennen jullie het nieuwe boekje van de paus? Daarin beschrijft hij dat de wereld waarin we leven aan het instorten is en wellicht het breekpunt nadert. Als íemand zich bewust is van de rol van het Westen in wereldwijde klimaatschade, dan is het de paus wel.”
Wat zou het nieuwe Kabinet als eerste moeten doen?
Van Dongen: “Het nieuwe Kabinet moet het zo snel mogelijk werk maken van degelijke IMVO-wetgeving, zodat de kaders duidelijk worden waarbinnen Nederlandse bedrijven in het buitenland kunnen opereren.”
Hazekamp: “Daar hoort bij dat de overheid alles op alles moet zetten om ervoor te zorgen dat de financiële sector zich houdt aan de klimaatdoelstellingen. We hebben een proactieve overheid nodig die de lijnen richting een klimaatneutrale voetafdruk uitzet en handhaaft, niet één die de kat uit de boom kijkt en wacht tot andere landen in beweging komen. Die afwachtende houding is funest voor de wereld en uiteindelijk dus ook voor onszelf.
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 18 december 2023
Aanbevelingen voor Nederlands buitenlandbeleid dat werkt voor mensen en milieu
De Tweede Kamerverkiezingen zijn voorbij, het stof is enigszins neergedaald. Hoe het ook gaat eindigen, één ding valt op: het gaat in Nederland vooral over Nederland, het buitenland is nauwelijks een thema in de verkiezingen en de formatie. Sterker nog, sommige winnaars in de verkiezingen zouden zich het liefst juist verder afschermen van de wereld om ons heen.
-
Nieuws / 14 december 2023
Nederland kan agrarische voetafdruk drastisch verkleinen
Both ENDS kijkt in de weken na de verkiezingen waar de politiek in de komende jaren op kan sturen om de Nederlandse voetafdruk over de grenzen te verkleinen en het Nederlandse buitenlandbeleid juist te laten werken voor mens en milieu. Dat doen we door in vier dubbelinterviews met steeds een eigen expert en iemand van buiten de organisatie.
-
Nieuws / 25 januari 2024
'Er kan geen transitie plaatsvinden als je niet over consumptiepatronen praat'
De Tweede Kamerverkiezingen in Nederland zijn achter de rug en het stof is inmiddels neergedaald. Hoe het nieuwe kabinet er ook uit zal zien, één ding is duidelijk geworden: in Nederland ligt de focus vooral op ons eigen land. Buitenlandse kwesties speelden tijdens de verkiezingen amper een rol en we zien hetzelfde bij het proces rondom de kabinetsformatie. Nog verontrustender is dat sommige winnaars van de verkiezingen zich verder willen afsnijden van de wereld om ons heen.
-
Nieuws / 25 april 2022
Input Both ENDS op Rondetafelgesprek ‘Klimaat en vergroening’
Both ENDS was aanwezig bij de 'Rondetafel over Klimaat en Vergroening', georganiseerd door minister Schreinemacher (Handel en Ontwikkelingssamenwerking). Het gesprek dient als input voor zowel de beleidsnota als het Internationale Klimaat- en Milieubeleid die ze de komende maanden beide zal presenteren. Ter voorbereiding van het gesprek deelden we onze visie op hoofdlijnen met haar.
-
Evenement / 17 januari 2023, 15:00 - 17:00
Kom naar het Grote Coherentiedebat in Nieuwspoort!
Om de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's) - onder andere op het gebied van armoedebestrijding en voedselschaarste - te bereiken kijkt de politiek vooral naar hoe ontwikkelingssamenwerking daaraan kan bijdragen. Maar dat is lang niet het hele verhaal. Nederland is zeer actief in het buitenland, in handel, investeringen, landbouw, veeteelt, infrastructuur, dienstverlening etc. Ook en juist dáár moet aan knoppen gedraaid worden om de SDG's te halen.
-
Nieuws / 14 maart 2021
Stem voor het klimaat!
Verschillende collega's van Both ENDS maakten vandaag op verschillende locaties lawaai voor het klimaat tijdens het klimaatalarm. Onze collega Annelieke Douma gaf in Haarlem een korte speech over de grote rol die Nederland speelt in klimaatverandering en milieudegradatie buiten onze grenzen. Ze gaf daarbij een aantal suggesties die het Nederlandse buitenlandbeleid meteen al een heel stuk klimaatvriendelijker zouden maken. Hieronder de tekst die door haar werd uitgesproken.
-
Blog / 16 februari 2021
Nederland kan veel bijdragen aan verduurzaming van landbouw – nationaal én internationaal
Door Karin van BoxtelAls Nederland haar landbouw en veeteelt wil verduurzamen en wil zorgen dat boeren een eerlijke prijs voor hun producten krijgen, zal ons land ook buiten de grenzen moeten kijken. Nederland is de op één na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld. We hebben grote impact, omdat we via onze handelsrelaties een intensief landbouwsysteem in stand houden dat leidt tot de vernietiging van ecosystemen en dat lokale productie ondermijnt. De voetafdruk van de Nederlandse economie is, mede door de handel in landbouwproducten, groot en groeiende. Dat moet en kan anders:Nederland heeft namelijk een goede uitgangspositie om de noodzakelijke landbouwtransitie aan te voeren. Gelukkig bieden de verkiezingsprogramma's die op tafel liggen, daarvoor genoeg aanknopingspunten. Een nieuwe coalitie kan dus voortvarend aan de slag.
-
Evenement / 15 november 2023, 20:00 - 22:00
Het mondiale klimaatdebat
Wat is de internationale impact van Nederlands klimaatbeleid en wat moet er de komende kabinetsperiode veranderen?
-
Evenement / 13 maart 2021
Klimaatalarm 2021
Aanstaande zondag slaan vele duizenden mensen in heel Nederland Klimaatalarm. Dat betekent dat er in 40+ steden mensen de straat op gaan, niet om te lopen, maar om netjes op anderhalve meter van elkaar vandaan te staan op een vaste plek, mét mondkapje en met of zonder bordje, om op die manier aandacht te vragen voor het klimaat. -
Nieuws / 4 mei 2023
18 redenen voor een internationaal perspectief in het Nederlandse landbouwbeleid
Ons manifest "Het Nederlands landbouwakkoord gaat verder dan Nederland: bied duurzame boeren en consumenten wereldwijd perspectief" is inmiddels ondertekend door ruim 70 NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven van over de hele wereld. Hieronder geven een aantal van hen hun motivatie hiervoor aan.
-
Brief / 24 april 2023
-
Publicatie / 24 april 2023
-
Evenement / 23 februari 2021, 17:30 - 19:30
Het Grote Buitenlanddebat
Nederland is klein in oppervlakte, maar heeft een belangrijke rol op het wereldtoneel als het gaat om bijvoorbeeld handel, investeringen, land- en waterbouw. Wat is de impact van al die activiteiten en wat levert het ons en de landen waar ze plaatsvinden op? Aan welke knoppen moeten we draaien om onze voetafdruk te verkleinen? Waar liggen de kansen binnen de politiek?
-
Nieuws / 22 november 2021
E3F, ‘Exportfinanciering voor de Toekomst’ biedt Nederland mooie kansen
Exportondersteuning – en vooral die aan fossiele projecten – staat recentelijk flink in de belangstelling. En dat is maar goed ook, want alleen al in Nederland hebben we het over fossiele exportsteun ter waarde van 1,5 miljard euro per jaar. Tijdens de klimaattop in Glasgow lanceerde het Verenigd Koninkrijk een verklaring waarin zij beloven voor het einde van 2022 te stoppen met het verlenen van exportsteun aan fossiele projecten. Na enige aarzeling sloot ook Nederland zich aan bij de verklaring – die inmiddels al door bijna veertig landen en financiële instellingen is getekend.
-
Nieuws / 13 november 2023
De buitenlandse financiers van de Argentijnse lithiumkoorts: steun van exportkredietinstellingen voor lithiummijnbouw
De wereld heeft zeer dringend behoefte aan de overstap van fossiele brandstoffen naar duurzame energie. Deze enorme verandering plaatst het Mondiale Zuiden – opnieuw – in het middelpunt, dit keer voor de levering van de zogenaamde 'kritische mineralen', zoals litium uit Argentinië, die nodig zijn voor deze energietransitie.
-
Publicatie / 13 november 2023
-
Evenement / 27 september 2023, 16:00 - 17:30
The Future We See - Food Systems
What does a food system look like that serves the well-being of people and the planet?
While agriculture and livestock food production in the world have become increasingly large-scale, industrial and ever more efficient for decades, the damage and inequality this food system causes is also becoming increasingly clear. Across the world, more and more people are therefore engaged in alternative, sustainable food production that ensures many generations to come to still have access to fertile, healthy land and clean water.
In this talkshow, we highlight some of these examples and hope to fuel the dialogue about this topic.
Speakers:
- Rosinah Mbenya - PELUM Kenya (via Zoom)
- Matt Canfield - University of Leiden
- Ida Simonsen - Dutch UN Youth Representative Biodiversity and Food
- John Arink- Ekoboerderij Arink (biodynamic farmer)
Moderator
Farid Tabarki - Studio Zeitgeist
Inspired? Join our 'The Future We See' - talkshow on September 28th! You can either attend live or online, quietly listen or actively participate in the discussion - or during the drinks afterwards. We hope to see you there!
Also take a look at our previous session
To get a glimpse of the atmosphere, see a short video of our last session (about economic systems): https://youtu.be/AUNGcROovnc
And to dive in a little deeper, watch this compilation: https://youtu.be/nzuwIREeiNo
-
Nieuws / 26 november 2023
Wij staan voor verbinding
Wij zijn bezorgd over de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023. Nederland dreigt de rest van de wereld de rug toe te keren en zich verder achter zijn eigen dijken in te graven. Ondertussen worden binnen onze landsgrenzen mensen uitgesloten, hun plek in de samenleving wordt in twijfel getrokken.
-
Brief / 16 november 2022
Both ENDS' aanbevelingen voor de Klimaattop 2022
Nederland draagt als groot handelsland en internationale investeerder flinke verantwoordelijkheid voor wereldwijde klimaatverandering, maar is tegelijkertijd deel van de oplossing. Om de ambities op het gebied van klimaat waar te maken, zou Nederland urgent een aantal cruciale stappen moeten nemen.
Both ENDS heeft deze stappen in de vorm van een aantal aanbevelingen op een rij gezet voor Kamerleden die op de COP27 aanwezig zijn, maar ook voor andere Nederlandse beleidmakers en geïnteresseerden.
-
Publicatie / 2 november 2021