In memoriam: Biu, die tot het bittere einde op het eiland Tatuoca bleef
Met groot verdriet hebben we kennis genomen van het overlijden van de heer Severino Cassiano da Silva - beter bekend als Biu - afgelopen zondag 5 februari. Biu was de allerlaatste inheemse inwoner van Tatuoca Island in de staat Pernambuco, Brazilië. Zijn leven en lot waren verweven met dit eiland, waar niet lang geleden nog meer dan 50 families woonden en leefden van de traditionele visserij, boomgaarden en moestuinen.
Biu verzette zich jarenlang op een vreedzame manier tegen de schendingen van de rechten op het grondgebied van het eiland door de havenautoriteit van Suape (Industrial and Harbor Complex van Suape, CIPS).
Gedwongen uitzettingen
Hij zag hoe zijn familie en vrienden een voor een met geweld werden verdreven van het eiland, maar weigerde zich ook te laten wegjagen. Hij zag hoe de grond van zijn buren degradeerde, hoe water en bodem vervuilden en hoe mangroves werden ontworteld. Op een steenworp afstand, precies naast zijn huis, groef het Nederlandse baggerbedrijf Van Oord - met de steun van de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB – een enorm bassin voor de Promar scheepswerf, waar nu pijplegschepen worden gebouwd voor de offshore olie-industrie.
Beschermer van het eiland
Biu zag hoe oerbossen op het eiland werden opgespoten met zand en veranderden in lege braakliggende woestijn, wachtend om volgebouwd te worden met industrie. Hij bleef zich daartegen verzetten, bleef elke plant en elk levend wezen in en rond zijn perceel aan de oevers van de Masanganarivier onverstoorbaar verzorgen. Hij bleef zo goed en zo kwaad als het ging doen wat hij altijd deed. Hij serveerde zijn klanten in zijn kleine restaurantje aan de rand van het strand, hij repareerde zijn boot, hij ging uit vissen of hij maakte van dode mangrovetakken de prachtigste kunstwerken.
'Tatuoca is mijn leven'
Biu leidde een rustig, vredig bestaan, was nauw verbonden met het land en de bestaansmiddelen waarvan hij afhankelijk was en die hij beschermde en verzorgde. “Tatuoca is mijn leven”, zei hij. Op Tatuoca geboren en getogen, zou hij als alles normaal zou zijn verlopen - pas over vele jaren - op Tatuoca zijn gestorven. Zijn land was voor hem van onschatbare waarde, “de natuur was volgens hem voor geen geld te koop”.
Huis afgebroken, spullen vernietigd, toch nog uitgezet
Maar alles verliep niet normaal. Op 4 april 2016 werd Biu verrast door 50 gewapende mannen van de militie van de haven Suape die hem samen met de politie ”in naam van de wet” met geweld uit zijn huis haalden. Biu moest aanzien hoe zijn huis werd gesloopt, zijn bezittingen op de grond geworpen en verpletterd door aangerukte buldozers. Hoe zijn geliefde fruitbomen werden gekapt en hoe uiteindelijk alleen puinhopen overbleven. Na deze zeer traumatische gebeurtenissen moest Biu worden opgenomen in een ziekenhuis, waar hij enkele maanden op het randje van de dood zweefde. Hij herstelde nooit meer van het geweld dat hem was aangedaan. Biu stierf officieel op zondag 5 februari, maar zijn leven was hem al veel eerder ontnomen.
Both ENDS blijft de mensen die in en rond Suape wonen ondersteunen en zich inzetten voor hun rechten en voor een duurzamer pad voor de Suape-haven. Moge Biu in vrede rusten. We leven mee met zijn familie en vrienden.
Het Fórum Suape, dat de rechten van de mensen verdedigt die in de omgeving van Suape wonen, maakte een video over Biu nadat deze vorig jaar uit zijn huis en van zijn land was gezet: 'Fragmentos de um ecocídio'
Meer informatie over wat er aan de hand is rond de havenuitbreiding in Suape
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Suape: havenuitbreiding bedreigt natuurparadijs
Twee door Atradius DSB verzekerde projecten in de haven van het Braziliaanse Suape leidden tot grote sociale problemen en milieuschade. Both ENDS helpt de lokale bevolking hun recht te halen.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Blog / 25 november 2025COP30 laat zien waarom het afschaffen van ISDS essentieel is voor echte klimaatactie
In mijn interventie op COP30 sprak ik over één van die krachten: het systeem van investeerder-staatarbitrage (ISDS). Via ISDS kunnen fossiele bedrijven regeringen voor miljarden aanklagen wanneer zij bossen willen beschermen, emissies willen reguleren of een verantwoord fossiel afbouwpad uitstippelen. Alleen al in het Amazonegebied worden honderden olie- en gasprojecten nog steeds beschermd door ISDS-clausules. Dit verandert bosbescherming in een financieel risico en creëert klimaatfinanciering in omgekeerde richting.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Dossier /Soja: handel in ontbossing
De groeiende vraag naar soja heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu in Zuid-Amerika. Both ENDS wijst Nederlandse actoren in de soja-industrie op hun verantwoordelijkheid en werkt met partners aan duurzame en eerlijke alternatieven.
-
Dossier /Naar een sociaal en ecologisch rechtvaardige energietransitie
Om de klimaatcrisis aan te pakken moeten we dringend overschakelen van fossiele brandstoffen naar schone, hernieuwbare energie. Deze overgang gaat echter niet alleen over het veranderen van energiebronnen. Het vereist een inclusief en eerlijk proces dat systemische ongelijkheden en veeleisende consumptiepatronen aanpakt, dat prioriteit geeft aan ecologische en sociale rechtvaardigheid en dat fouten uit het verleden niet herhaalt.
-
Nieuws / 16 juli 2025Vechten tegen milieutransfobie en sociale fragmentatie in Brazilië (Casestudie)
Met het oog op milieutransfobie, een vorm van discriminatie waarbij transseksuelen en genderspecifieke groepen in hoge mate worden getroffen door milieuvervuiling, worden uitgesloten van klimaatmaatregelen, en worden gestigmatiseerd en uitgesloten door milieubewegingen, is de Grupo Orgulho, Liberdade e Dignidade (GOLD) een moedige en visionaire kracht voor verandering in Brazilië. Het hart van deze beweging is Débora Sabará, de leider van GOLD, een travesti-activist die veel moeite heeft gedaan om de perspectieven en behoeftes van LGBTIQAPN+ (Lesbian, Gay, Biseksueel, Trans, Interseksueel, Queer, Aseksueel, Panseksueel, Niet-binair en andere identititeiten), Inheemse en Afro-Braziliaanse gemeenschappen centraal te stellen in de discussie over klimaatrechtvaardigheid.
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Publicatie / 1 juli 2025
-
Publicatie / 1 juli 2025
-
Dossier /Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
-
Dossier /Inclusieve wegen naar duurzaam en gezond voedsel voor iedereen
Overal ter wereld produceren kleinschalige boerinnen en boeren voedsel op een duurzame en inclusieve manier. Ze werken samen met de natuur en met elkaar, en voorzien hun gezinnen en gemeenschappen van voldoende en gezond voedsel. Deze manier van produceren staat echter overal onder druk door grootschalige landbouw en het wereldwijd dominante industriële voedselsysteem. Samen met onze partners
probeert Both ENDS het tij te keren ten gunste van duurzame, lokale praktijken die meestal 'agro-ecologisch' of 'natuurinclusief' worden genoemd. Waarom onze
focus daarop? Agro-ecologische praktijken zijn klimaatbestendig, inclusief en vergroten de mogelijkheden voor gemeenschappen overal ter wereld om duurzaam in hun voedsel te voorzien. -
Dossier /Op zoek naar gerechtigheid voor de door Vale's mijnbouwrampen getroffen gemeenschappen in Mariana en Brumadinho
In 2015 en 2019 werd de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais getroffen door twee ernstige mijnrampen in Mariana en Brumadinho, veroorzaakt door hetzelfde mijnbouwbedrijf: Vale. Sindsdien streven de getroffen gemeenschappen naar gerechtigheid, via strafrechtelijke vervolging van de verantwoordelijken en een eerlijke schadevergoeding voor het verlies van hun dierbaren, hun huizen en hun middelen van bestaan. Both ENDS ondersteunt lokale maatschappelijke organisaties door hun streven naar gerechtigheid onder de aandacht te brengen van een internationaal publiek en, meer specifiek, door Nederlandse investeerders in Vale bewust te maken van de hoge risico's die de activiteiten van dit bedrijf met zich meebrengen voor mens en milieu.
-
Nieuws / 24 december 2024Fórum Suape versterkt vrouwengroepen met Dare to Trust-subsidies
Fórum Suape besloot verschillende vrouwengroepen in hun netwerk te helpen. Eerst wilden ze inzicht krijgen in de wensen en behoeften van elke groep, met als doel het stimuleren van collectief denken en het begrijpen van hun collectieve belangen en doelen. Er werden vijf groepen geselecteerd, waarvan één groep moeite had om zich te organiseren. Zij kwamen niet verder en ontvingen het geld niet. De andere vier hadden prachtige resultaten.
-
Nieuws / 23 december 2024Dare to Trust: Onze verhalen (Instituto Cordilheira)
Instituto Cordilheira in Brazilië heeft een enorm netwerk van grassroot organisaties in Brazilië. Met veel creativiteit hebben zij velen van hen kunnen helpen met steun van het Dare to Trust-project van Both ENDS.
-
Publicatie / 24 september 2024
-
Publicatie / 2 juli 2024
-
Nieuws / 26 april 2024Waarschuwing aan Nederlandse investeerders in mijnbouw gigant Vale: stop de vernieling van mensenlevens en milieu
Vrijdag is de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van mijnbouwgigant Vale S.A.. Bij deze vergadering uiten verschillende milieu- en mensenrechtenorganisaties hun zorgen over de continuering van mensenrechtenschendingen en vernieling van het milieu door mijnbouw van Vale over heel de wereld. Ze wijzen op bijna $50 miljard aan claims in lopende rechtszaken als een waarschuwing voor investeerders, waaronder pensioenfonds ABP. In maart is ook in Nederland een rechtszaak gestart naar aanleiding van de doorbraak van de Marianadam (3,8 miljard euro) in Brazilië.
-
Publicatie / 25 maart 2024
-
Brief / 24 januari 2024
