Kleine lokale organisaties in Mongolië brengen hoop in moeilijke tijden
Door
Sander Hehanussa
"Hoeveel lagen kleding heb je aan? Een? Nee, dat is niet genoeg. Trek maar een skibroek over je spijkerbroek aan, en ruil je schoenen gelijk even in voor snowboots." Daar sta je dan, op dag 1 van je reis naar Mongolië. Ik hoorde al dat het er eind november erg koud is, en met -22 graden die ochtend was daar geen woord van gelogen.
Bij Both ENDS werk ik aan het GAGGA-programma (waarin synergie wordt gezocht tussen milieu- en vrouwenbewegingen). In het kader daarvan bezocht ik onze partners OT Watch (nationale milieu NGO) en MONES (nationaal vrouwenfonds) en sprak ik met verschillende grassroots vrouwenorganisaties.
Mongolië in het kort
Er wonen ongeveer drie miljoen mensen n Mongolië, de helft daarvan in de hoofdstad Ulaanbaatar. De andere helft is verspreid door het land en voornamelijk nomadisch. Ter vergelijking: Nederland past ongeveer 37 keer in Mongolië. Het is ongelooflijk hoe uitgestrekt het land is en hoe weids het aanvoelt. In het zuiden van Mongolië ligt de Gobiwoestijn, met koude en bergachtige gebieden in het noorden en westen. Grote delen van het land bestaan uit steppen. Vooral het noorden van het land heeft enkele meren en rivieren. Mongolië is rijk aan delfstoffen en daarom vormt naast landbouw ook de mijnbouw een belangrijke inkomstenbron.
Problemen
Vanwege klimaatverandering is een aantal rivieren opgedroogd. Mijnbouw heeft echter heel veel water per dag nodig, dus worden verder gelegen rivieren afgetapt of omgelegd (en vervuild). Een complicerende factor is dat verschillende parlementariërs of hun familieleden aandelen hebben in mijnbedrijven, waardoor het parlement niet altijd even slagvaardig kan optreden. Corruptie is niet ongewoon. Ten westen van Ulaanbaatar staan drie grote energiecentrales, die bijdragen aan de grote hoeveelheid smog. Net als het zogenoemde Ger-district, dat niet is aangesloten op het centrale energienet. Om warm te blijven stoken de mensen kolen in huis, wat leidt tot gezondheidsproblemen. Mensen van de NGO 'Moms and Dads against Smog' vertelden mij dat de hoeveelheid smog vijf keer zo groot is als in Beijing.
Impact op vrouwen
Smog brengt voor elke inwoner risico's met zich mee. Maar vrouwen worden er direct en indirect extra door getroffen. Het winterseizoen duurt zes maanden, dus de kolenkachels moeten zes lange maanden branden. Gedurende die periode is de smog het ergst, en het aantal doodgeboren baby's drie keer groter dan in de zomer. Daarnaast zijn het meestal de vrouwen die vrij nemen, of überhaupt niet kunnen werken, om zieke kinderen of ouderen te verzorgen: smog-gerelateerde ziekten zoals longontsteking zijn geen ongewone verschijnselen.
Toen ik samen met OT Watch Baganuur bezocht, een stadje nabij een steenkolenmijn, spraken wij enkele leden van een plaatselijke vrouwenalliantie. Zij vertelden over de mogelijke uitbreiding van de mijn en de bouw van een elektriciteitscentrale ernaast. Ze zijn - niet onterecht - bang dat de grote influx van (mannelijke) arbeidsmigranten kan zorgen voor allerlei schendingen van vrouwenrechten. Zo is uit eerdere voorbeelden helaas gebleken dat er bijvoorbeeld een kans is op toename van (seksueel) geweld tegen vrouwen en prostitutie. Ook maken ze zich zorgen over het uitblijven van informatie over deze projecten die een grote impact op hun leven kunnen hebben.
Global Alliance for Green and Gender Action
Via GAGGA ondersteunen wij het Mongoolse vrouwenfonds MONES, dat kleine beurzen uitdeelt aan lokale grassroots-organisaties, die opkomen voor vrouwen- en milieurechten. Ik raakte erg onder de indruk van hoe die kleine organisaties met een minimale bijdrage een grote impact kunnen hebben voor lokale mensen. Zo richt de 'Mongolian Women's Employment Supporting Federation' zich op mensen die leven op/rond een van de vuilnisbelten van Ulaanbaatar. Deze mensen zoeken naar eten en producten die ingeleverd/gerecycled kunnen worden. Basisbehoeften zoals water, elektriciteit, verwarming ontbreken, er is weinig toegang tot informatie en er leven veel ongedocumenteerden. Sommigen raken getraumatiseerd door wat ze er vinden: het komt voor dat doodgeboren foetussen in een afvalzak worden gestopt en uiteindelijk op de vuilnisbelt belanden. Deze organisatie vertelt de mensen wat hun rechten zijn, helpt ze met trainingen en spreekt met betrokken bedrijven, in de hoop dat sommigen in dienst kunnen worden genomen.
Kleine bedragen voor grote resultaten
En ook toen ik met medewerkers van 'Moms and Dads against Smog' sprak besefte ik hoe ongelooflijk veel dit soort kleine organisaties voor elkaar krijgen met heel weinig middelen. Zeker als je bedenkt dat deze organisatie pas in januari 2017 werd opgericht, nadat een bezorgde moeder een facebook-bericht plaatste over de smog in Ulaanbaatar. Dit bericht leidde (met een kleine bijdrage van MONES) uiteindelijk tot een protest van tweeduizend mensen op het grootste plein van Ulaanbaatar bij een temperatuur van -20. Het protest werd groots opgepikt door nationale media en de NGO mocht spreken tijdens een meeting over luchtvervuiling met onder anderen de premier en de minister van milieu. De NGO probeert nu de overheid ertoe te bewegen meer te doen aan gezondheidszorg en het nationale programma tegen luchtvervuiling op de juiste manier te implementeren en te monitoren.
Hoewel ik soms hartverscheurende verhalen hoorde, gaven juist dit soort positieve verhalen mij nieuwe moed en inspiratie. MONES blijft in 2018 werken aan gezamenlijke projecten tussen vrouwen- en milieugroepen, kennis- en capaciteitsopbouw en Both ENDS zal dit uiteraard op alle mogelijke manieren blijven ondersteunen.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier
Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Externe link / 31 mei 2018
Vrouwenrechten- en milieubeweging bundelen de krachten (Jaarverslag 2017)
In -20 °C verzamelden zich 2.000 vrouwen op het centrale plein van Ulaanbataar, Mongolië, om hun ongenoegen te uiten over de vreselijk smog in de stad, veroorzaakt door drie grote kolencentrales. Snel daarna werden de vrouwen uitgenodigd bij de milieuminister om over de luchtvervuiling te praten.
-
Nieuws / 3 juni 2020
FGG en GAGGA gaan door!
Afgelopen vrijdag 29 mei is bekend geworden dat zowel de Fair, Green and Global Alliance (FGG) als de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) zijn geselecteerd als potentiele Strategische Partnerschappen van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken voor de periode 2021 -2025. Both ENDS is blij dat de Nederlandse overheid serieus overweegt de financiering voor deze netwerken voort te zetten, omdat ze laten zien hoe gelijkwaardige samenwerking tussen grassroots organisaties en NGO’s over de hele wereld, blijvende verandering kunnen brengen in de positie van vrouwen, in het respect voor mensenrechten en in verduurzaming van handelsketens en financieringssystemen.
-
Nieuws / 23 maart 2020
Vrouwen in Latijns-Amerika eisen hun recht op water op
Op veel plekken in Latijns-Amerika staat de toegang tot schoon water onder grote druk door overmatig gebruik en door vervuiling, vaak veroorzaakt door grootschalige landbouw of mijnbouw. De impact hiervan is groot, vooral op vrouwen. In maart, rond Internationale Vrouwendag op 8 maart en Wereld Waterdag op 22 maart, laten zij van zich horen en eisen ze hun recht op water op.
-
Nieuws / 28 september 2018
Joan Carling ontvangt hoogste milieu-onderscheiding van de VN
Wij feliciteren Joan Carling van de Permanente VN-commissie Inheemse volken met haar Lifetime Achievement Award als 'Champion of the Earth' van het VN-milieuprogramma UNEP. Het is de hoogste onderscheiding op milieugebied die de VN eens per jaar uitreikt aan zes personen die zich prominent hebben ingezet voor veranderingen op milieugebied.
-
Video / 12 september 2018
Water defenders
Latin American partner organizations of GAGGA launched the campaign "We, women, are water" in March 2018. This video was launched as part of this campaign, and emphasizes the role of women water defenders.
-
Video / 12 september 2018
Water is a common good
The Latin American partner organizations of GAGGA launched the campaign "We, women, are water" in March 2018. This video was launched as part of this campaign, and emphasizes the importance of recognizing water as a common good.
-
Video / 12 september 2018
Women are water
Latin American partner organizations of GAGGA launched the campaign "We, women, are water" in March 2018. This video was launched as part of this campaign, and emphasizes the role of women in the sustainable management of water in Latin America.
-
Evenement / 14 april 2018, 11:30
Small grants, big impacts: workshop Afrikadag
On the 14th of April, Both ENDS wil host a workshop called 'Small Grants, Big Impacts' on the annual Africa day in Amsterdam. The workshop aims to demonstrate that so called 'small grants funds' effectively deliver (devopment and climate) money where it matters, to people that need it the most. Large development banks, funds, donors and governments could use small grants funds as alternative financing mechanisms to make sure their money benefits people and their environment now and it the far future.
-
Blog / 7 december 2017
Feminisme in Latijns-Amerika: rituelen, solidariteit en de link met het milieu
Door Tamara MohrFeminisme in Latijns-Amerika: rituelen, solidariteit en de link met het milieu
-
Externe link / 12 december 2019
Artikel op Vice Versa: ‘Een vrouw hoort niet in de schijnwerpers te staan’
Hoewel vrouwen het meest lijden onder de vervuiling van de Nigerdelta, vraagt men hen zelden naar de oplossing. Het partnerschap Global Alliance for Green and Gender Action wil dat veranderen: 'Te lang hebben mannen hier de beslissingen genomen en daaruit is niet veel goeds voortgekomen', zegt Martha Agbani. Op pad door de Delta.
-
Evenement / 7 maart 2018, 15:00 - 16:30
Women's Rights & Climate Finance Webinar: getting the money to the people
Join us for the third session of this five-part series on women's rights and climate finance, aimed at building knowledge and power to ensure finance flows benefit local women's groups, respond to community needs and respect human rights.
-
Nieuws / 7 oktober 2018
Onze directeur op nummer 52 in de Duurzame 100!
Wij zijn apetrots dat onze directeur Daniëlle Hirsch dit jaar wederom is opgenomen in de Duurzame 100 van Dagblad Trouw en ook nog eens meer dan veertig plekken is gestegen! Danielle staat onder andere op deze plek in de lijst om haar kritiek op de vaak destructieve rol die Nederland als handelsnatie en grote veroorzaker van CO2-uitstoot in de wereld speelt (daarbij vaak gesteund door de overheid), maar ook om haar constructieve houding als het gaat om het vinden van alternatieven en oplossingen.
-
Externe link / 29 mei 2019
Vrouwen zeggen "nee" tegen mijnbouw (Jaarverslag 2018)
Mijnbouw heeft vaak een verwoestend effect op het milieu, water, lucht en bossen. Het heeft veel invloed op nabijgelegen gemeenschappen, niet alleen door schade aan ecosystemen, maar ook door sociale spanningen te veroorzaken of te verergeren. Op veel plekken zijn het de vrouwen die het verzet tegen mijnbouw leiden.
-
Blog / 7 december 2020
Vijf jaar GAGGA: “Zodra je beseft waar genderrechtvaardigheid om draait, laat het je niet meer los”
Door Annelieke Douma en Tamara MohrBijna vijf jaar geleden begon de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) aan haar missie om twee tot dusver vrijwel gescheiden werelden samen te brengen: die van organisaties voor rechtvaardigheid op milieugebied en de vrouwenbeweging. Vanuit Both ENDS hebben Annelieke Douma en Tamara Mohr het GAGGA-programma gecoördineerd. Samen kijken ze terug op vijf jaar leren en verbinden. Ze zijn blij met de uitkomsten van dit innovatieve programma.
-
Nieuws / 8 maart 2017
Internationale vrouwendag is nog steeds keihard nodig
Vandaag is het internationale vrouwendag. Een dag die zo’n 100 jaar geleden voortkwam uit stakingen van vrouwen tegen slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie. Sindsdien is er veel verbeterd voor vrouwen, maar moeten we helaas ook constateren dat mannen en vrouwen nog steeds niet gelijk zijn. In 1949 waarschuwde Simone de Beauvoir al dat je vrouwenrechten nooit als vanzelfsprekend kunt beschouwen, en recente ontwikkelingen zoals de aanscherping van abortuswetten in sommige landen, bevestigen dat. Ze laten zien dat ook in het ‘Vrije Westen’ vrouwenrechten nog helemaal niet zo vanzelfsprekend zijn.
-
Externe link / 19 juni 2020
Nepalese vrouwen pleiten voor lokale klimaatadaptatie (jaarverslag 2019)
In 2019 heeft de Karambot Women's Agriculture Group (Nepal) hun gemeentelijke overheid overtuigd hun irrigatieproject the financieren, nadat ze een training op het gebied van planning en budgettering hadden gevolgd.
-
Nieuws / 5 november 2019
Guatemalteekse vrouwen dwingen ontwikkelingsbank tot onderzoek naar schendingen van genderbeleid
De Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) is een onderzoek gestart naar verschillende beleidsschendingen, waaronder het beleid voor gendergelijkheid, nadat een groep vrouwen uit Ixquisis, Guatemala een klacht had ingediend. Dit is een zeldzame kans om een precedent te scheppen, want klachten over dit genderbeleid zijn nog maar weinig ingediend. De vrouwen uit Ixquisis komen op voor hun rechten met steun van de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA).
-
Blog / 8 maart 2019
Vrouwen leiden strijd om landrechten voor de Avá Guaraní
Door Tamara MohrIk reis, samen met vijf vrouwen van Platform Suace Pyvyvõhára, naar Mingã Pora, in het oosten van Paraguay. Zo'n 45 families van de inheemse gemeenschap Tekohá Suace hebben zich hier in 2016 gevestigd. Tekohá betekent in Guaraní 'de plek waar we zijn wat we zijn'. Ze hebben hun van afval in elkaar gezette tentjes opgeslagen op een klein strookje land met aan de ene kant een sojaveld en aan de andere kant een natuurreservaat, eigendom van het bedrijf Itaipu.
-
Nieuws / 8 maart 2019
Start campagne “We, women are water” op Internationale Vrouwendag
Tijdens de maand maart, ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag (8 maart) en Wereld Waterdag (22 maart), voeren de Latijns-Amerikaanse partnerorganisaties van GAGGA een gezamenlijke campagne: "We, women are water".