De kracht van vertrouwen

Dit artikel is bij Joop verschenen.

Afgelopen dinsdag 26 februari werden we bij Both ENDS verrast met een wel héél bijzonder bezoek: de Nationale Postcode Loterij kwam langs om ons te vertellen dat Both ENDS beneficient is geworden en dat we de komende vijf jaar kunnen rekenen op een jaarlijks bedrag van €500.000! Wij zijn ontzettend blij, want dit stelt ons in staat om onze activiteiten naar een hoger plan te tillen en uit te breiden. Danielle Hirsch, onze directeur, licht toe.

Al meer dan dertig jaar werkt Both ENDS samen met partnerorganisaties over de hele wereld. Onze lange relaties met partners zijn gebaseerd op gedeelde waarden, respect en vertrouwen. Zo versterken we kennis, netwerken en maatschappelijke bewegingen, en zetten we ons gezamenlijk in voor een rechtvaardigere en duurzamere wereld. Wederzijds vertrouwen en respect betekenen ook dat we blijven innoveren met hoe de geldstromen lopen. Dare to Trust is daarin een nieuwe stap die Both ENDS en haar partners dit jaar hebben gezet. 

Vandaag viert Nederland de vrijheid. Onze vrijheid gaat verder dan leven in vrede. We hebben de vrijheid om op TV, in de krant en op sociale media beleid over bijvoorbeeld het opheffen van de lockdown naar hartenlust ter discussie te stellen. Dat kan in vrijheid, omdat we onze rechten op vrije meningsuiting goed beschermd weten. Hoe anders is dat in landen waar autoritaire leiders de crisis als excuus aangrijpen om deze rechten bij het vuilnis te zetten en te regeren met harde hand.

Het toekomstige kabinet navelstaart op eigenbelang. Door internationale samenwerking de das om te doen en drastisch te bezuinigen, negeert het dat Nederland simpelweg niet los staat van de wereld. Half juni debatteerde de Tweede Kamer der Staten-Generaal over de tussentijdse begroting buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking. Ook daar benadrukten verschillende partijen de noodzaak van internationale samenwerking, dat diplomaten en posten daarvoor hun werk moeten kunnen blijven doen, en de langjarige ondersteuning voor maatschappelijke organisaties nodig blijft.

De gepubliceerde beleidsbrief van minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is koud en kil. Het plaatst Nederland in een internationaal isolement en laat de meest kwetsbare mensen wereldwijd, waaronder vele vrouwen, boeren, inheemse volkeren en jongeren, in de steek. 

DEN HAAG, 11 november 2024 - Vandaag publiceerde de Nederlandse regering haar beleid voor de toekomstige samenwerking met ontwikkelingsorganisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. PVV-minister Reinette Klever zet de bijl in deze financiering: zij heeft besloten om het budget voor steun aan het internationale maatschappelijk middenveld met meer dan tweederde in te krimpen: van grofweg 1,4 miljard naar 0,4 miljard euro in de periode 2026 tot 2030. Dit heeft grote gevolgen voor kritische geluiden in binnen- en buitenland, in een tijd dat de speelruimte van maatschappelijke organisaties wereldwijd toch al steeds kleiner wordt. Karin van Boxtel, directeur van milieu- en mensenrechten organisatie Both ENDS: “Dit is een ongekende stap in precies de verkeerde richting. Maatschappelijke organisaties zijn essentieel voor duurzame en sociale verandering wereldwijd. Internationale bewegingen vervullen meerdere, onmisbare rollen: als waakhond van de rechtsstaat, als aanjager van verandering, en als tegenkracht tegen autoritaire tendensen. Het afzwakken van de steun hieraan, is een veelzeggend signaal.”

De Nederlandse overheid en bedrijven geven veel geld uit aan voedselproductie in ontwikkelingslanden. Maar veel te weinig daarvan komt terecht bij duurzame, natuurinclusieve bedrijven, stelt Karin van Boxtel, beleidsmedewerker bij Both Ends.

Verschillende media besteedden afgelopen week aandacht aan de omslag van “hulp” naar “handel”, mede naar aanleiding van het staatsbezoek van het Koninklijk paar aan Kenia. Het zou goed zijn voor Kenia om nu op eigen benen te gaan staan. Maar dat kan alleen als gelijkwaardigheid centraal staat in handel en internationale samenwerking. En dat is nu allerminst het geval, betoogt onze directeur Karin van Boxtel op opinieplatform Joop.nl 

LILAK werkt al meer dan tien jaar samen met inheemse vrouwengroepen en richt zich op capaciteitsopbouw en het opkomen voor het recht op land, het milieu en lichamelijke autonomie. Ondanks de erkenning en het vertrouwen van bondgenoten, was de reis een uitdaging. LILAK begon met beperkte middelen en kreeg te maken met weerstand, vooral van patriarchale leiders en de staat, die hen vaak als tegenstanders bestempelden. Desondanks gingen ze door met hun werk, geworteld in solidariteit en zusterschap.

Van oudsher leeft de Sengwer-gemeenschap in harmonie met hun omgeving, waarbij ze voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van natuurlijke hulpbronnen uit het bos, en natuurbehoud onderdeel is van hun dagelijks leven. Recent overheidsbeleid gericht op bosbescherming heeft echter hun toegang tot deze voorouderlijke gronden beperkt. Hoewel deze regels bedoeld zijn om het milieu te beschermen, gaan ze vaak voorbij aan de traditionele beschermingspraktijken van inheemse gemeenschappen zoals de Sengwer, die al generaties lang natuurlijke rentmeesters zijn van deze gebieden.  Geconfronteerd met deze beperkingen heeft de Segerger Women's Conservation Group hun inspanningen voor natuurbehoud geïntensiveerd, omdat ze het zien als zowel een culturele plicht als een middel om hun erfgoed te beschermen.

Fórum Suape besloot verschillende vrouwengroepen in hun netwerk te helpen. Eerst wilden ze inzicht krijgen in de wensen en behoeften van elke groep, met als doel het stimuleren van collectief denken en het begrijpen van hun collectieve belangen en doelen. Er werden vijf groepen geselecteerd, waarvan één groep moeite had om zich te organiseren. Zij kwamen niet verder en ontvingen het geld niet. De andere vier hadden prachtige resultaten.

Collectivo CASA in Bolivia, met steun van Both ENDS en Dare to Trust, vond veel voldoening in het helpen van vrouwelijke verdedigers met persoonlijke en economische behoeften. Dankzij deze steun konden de vrouwen hun behoeften onder woorden brengen en een gezamenlijke visie ontwikkelen voor hun vooruitgang. Hoewel het duurzaam beheren van fondsen uitdagingen met zich meebracht, toonden de vrouwenverdedigers hun vaardigheden door snel een 'Plan voor Goed Leven' ('Buen Vivir' in het Spaans) op te stellen waarin gezondheid, economie, empowerment en voedselproductie aan bod kwamen.

De pilot van Dare to Trust, gefaciliteerd door NTFP-EP, is uitgevoerd bij twee grassroots vrouwenorganisaties in de Filippijnen en Cambodja. In het Dare to Trust project konden ze zelfstandig gebruik maken van de gekregen middelen. Dit gaf hen de mogelijkheid om meer gefundeerd en beter te oordelen over het gebruik. Door de gemeenschappen meer vrijheid te geven, verlossen we hen van bureaucratische processen en machtsstructuren en maken we hen mondiger in het nemen van beslissingen.

Lumière Synergie pour Développement (LSD) heeft 63 individuele vrouwen geholpen die allemaal in de problemen zijn gekomen door de ontwikkeling van een controversieel treinproject (TER) in Senegal en een recente grote aardbeving. Deze gemeenschappen zijn door het treinproject ontheemd geraakt, onvrijwillig hervestigd, hun eigendommen zijn vernield en ze zijn lastiggevallen. Bovendien zijn ze nooit geraadpleegd en wachten ze nog steeds op een eerlijke compensatie.