Both ENDS

Dossier

Nederland, het buitenland en de verkiezingen

Binnenkort zijn er verkiezingen in Nederland. De politieke partijen slijpen hun messen en hebben hun plannen inmiddels uiteengezet in lijvige partijprogramma's. Die gaan, niet verrassend, hoofdzakelijk over binnenlandse thema's. Het thema buitenland wordt vooral genoemd in het licht van kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en als bedreiging op het gebied van gezondheid, privacy en concurrentie waartegen wij ons juist zouden moeten beschermen. Maar als we in Nederland willen verduurzamen moeten we vooral ook naar onze voetafdruk over de grenzen kijken en erop inzetten die te verkleinen. Both ENDS kijkt in de weken tot de verkiezingen waar binnen de partijprogramma's de kansen liggen.

Nederland is als klein landje zeer afhankelijk van het buitenland, daar zijn alle partijen het over eens. Zonder afzetmarkten voor onze landbouwproducten en zonder gas- en olierijke landen voor onze energie-import, zonder gunstig gelegen doorvoerhavens en zonder de sterke rug van Europa zou Nederland weinig voorstellen. Dat soort zaken moet derhalve beschermd worden. Zo nodig met regels en wetgeving en een stevige rol voor de overheid, dat vinden inmiddels zelfs de partijen die van huis uit alles aan de markt en het gezonde verstand overlaten. Volgens D66, CDA en VVD moet de overheid voortaan vaker optreden als 'marktmeester' om Nederlandse boeren en andere producenten, de Nederlandse burger en het Nederlandse klimaat te beschermen tegen invloeden van buitenaf. Bijvoorbeeld tegen bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen niet in de top-3 van prioriteiten hebben staan.

Nederland bedreiging voor veel landen

Voor veel landen echter, vormt juist Nederland het gevaar van buitenaf. Ons land neemt een prominente plaats in op het wereldtoneel als het gaat om handel, investeringen, land- en waterbouw en infrastructuur voor fossiele industrie. Nederland is nu een van de meest vervuilende economieën van Europa, niet in eigen land, maar door onze handels-activiteiten buiten de Nederlandse grenzen en en de effecten ervan op mensen en ecosystemen.

Bijna alle partijen kiezen voor duurzame koers

Partijen pleiten gelukkig massaal voor minder lange aanvoerlijnen, stoppen met het slepen van spullen over de hele wereld, minder grondstofgebruik, meer recycling, een circulaire economie. Zulke ambities hebben, bedoeld of niet, directe positieve gevolgen voor klimaat en biodiversiteit over onze grenzen heen. Want door de invoer van palmolie uit Indonesië en soja uit Brazilië af te bouwen, dragen we bij aan bosherstel. Als wij minder grootschalig produceren, hoeven we onze overschotten aan melk en tomaten niet langer te dumpen op de markten van West-Afrika, waardoor boeren daar niet meer tegen onze goedkope spullen hoeven te concurreren. Nu de politiek over de hele linie wil inzetten op verduurzaming, is dat ook goed nieuws voor de rest van de wereld.

Meer nodig

Toch is er meer nodig dan dat: als we echt iets willen bijdragen aan het afremmen van klimaatverandering zullen Nederlandse bedrijven en overheid niet alleen in eigen land klimaatneutraal moeten gaan opereren, maar ook in alle andere landen waar ze actief zijn. Als we willen overgaan op duurzame energiebronnen dan moeten we niet alleen
kijken naar hoe we in Nederland van het gas afkomen en meer gebruik kunnen maken van de wind, maar vooral ook moeten stoppen met het investeren in fossiele activiteiten in het buitenland. Als willen dat de landbouw verduurzaamt, dan moeten we niet alleen onze eigen boeren op weg helpen naar circulair, maar ook stoppen met het exporteren van grootschalige monocultuur naar andere landen. Als we willen dat product- en handelsketens korter en meer lokaal worden om onze producenten, werknemers en ons klimaat te beschermen, dan moeten wij direct stoppen met het importeren van niet- duurzame producten uit andere landen.

Overheid moet kaders stellen

Om dat voor elkaar te krijgen is een stevige overheid nodig; een marktmeester die kaders stelt. De strengere regels die onze toekomstige overheid gaat stellen zullen dan ook moeten gelden voor Nederlandse activiteiten in het buitenland. Want pas dan weten de boeren, burgers en ondernemers in de landen waar die activiteiten plaatsvinden zich voortaan, net als die in Nederland, beschermd tegen kwalijke invloeden van buitenaf.

Kansen benutten

Waar liggen binnen de huidige verkiezingsprogramma's de mogelijkheden voor zo'n coherent buitenlandbeleid? In periode tot de verkiezingen analyseren en duiden we de buitenlandparagrafen van een aantal partijen op de thema's klimaat, voedsel en handel en investeringen, om te zien waar de eventuele hiaten zitten. Maar we gaan vooral kijken waar de kansen liggen voor een nieuwe coalitie om de Nederlandse voetafdruk in de wereld waarvan Nederland onderdeel is, te verkleinen en juist een bijdrage te leveren aan wereldwijde verduurzaming.

Meer infomatie:

Both ENDS liet een analyse doen van de buitenlandparagrafen van een aantal partijprogramma's.

Voor meer informatie

Lees meer over dit onderwerp