Zeemeerminnen en zeemeermannen
Er waren dit jaar bij de klimaatonderhandelingen best veel side-events over gender. Gender gaat over vrouwen en mannen, niet over hun biologische verschillen, maar over verschillen in rollen, behoeften, rechten en toegang tot besluitvorming onder andere.
Side event van FCAM, Marrakech 2016
Klimaatverandering anders voor vrouwen en mannen
Klimaatverandering raakt arme mensen het zwaarst in deze wereld. Dat komt omdat de meeste gevolgen nu in arme tropische landen te voelen zijn. Mensen die arm zijn hebben weinig middelen om na het verlies van hun oogst, hun huis, hun familie weer op te krabbelen. Ze hebben geen spaarpotjes en verzekeringen. Van de allerarmsten is de meerderheid vrouw. Dus klimaatverandering raakt vrouwen het zwaarst.
Daarnaast hebben mannen en vrouwen op verschillende manieren last van klimaatverandering. Als er bijvoorbeeld minder regen is door klimaatverandering, moeten vrouwen en meisjes vaak verder lopen om water te halen. Waterhalen is in veel gemeenschappen vrouwenwerk. Meisjes kunnen daardoor korter naar school, of hun huiswerk doen. Soms moeten vrouwen wel 4 uur per dag lopen om water te halen.
In het klimaatverdrag van 1992, waar later het bekende Kyoto protocol op volgde, was dit genderaspect helemaal niet terug te vinden. Er werd niet over mensen, laat staan over mannen en vrouwen gesproken. Alleen over huidige en toekomstige generaties.
In de loop van de tijd werd gender wel een aandachtspunt in het officiële proces, en in 2014 werd in Lima het werkprogramma over gender binnen het verdrag opgezet. Er is een workshop gehouden, er is een rapport opgesteld. Hier in Marrakesh is het programma verlengd met 3 jaar en zal een actieprogramma worden opgesteld.
Gender: meer nodig dan alleen afvinken
Maar gaat dat helpen? In een van de vele side-events hoorde ik: gender wordt vaak achteraf nog even toegevoegd. Oh ja, gender. Waar is het boxje dat ik kan aanklikken?
Als je rekening wilt houden met de verschillen tussen mannen en vrouwen, ervoor wilt zorgen dat vrouwen net zo goed als mannen gehoord worden bij besluiten over hun land, hun toekomst en klimaatacties, dan moet je ze vragen wat ze nodig hebben. Vrouwen moeten kunnen meepraten over besluiten die hen aangaan.
Omdat vrouwen andere rollen hebben dan mannen, bijvoorbeeld het voedsel verbouwen voor de familie, de zaden kiezen die volgend jaar gezaaid zullen worden, de medicijnen ontwikkelen met traditionele kennis van planten, hebben ze ook andere kennis dan mannen. Kennis die heel nuttig kan zijn als element van klimaatacties. Dat is een tweede reden om vrouwen vaker te horen.
Zijn wij allemaal zeemeerminnen?
Afgelopen week mocht ik ook naar het "high level event for women leaders". Daar zou ik krachtige en machtige vrouwen ontmoeten, zoals de president van de Marshalleilanden Hilda Heine, de schone-energiekampioen van de VN Rachel Kyte en Mary Robinson,ex-president van Ierland en nu hoofd van haar eigen Mary Robinson Foundation die zich inzet voor een mensenrechtenbenadering van klimaatverandering.
|
Mary Robinson |
Een vrouw naast me legde het me uit. Omdat wij als vrouwen verzorgers zijn, zijn we verbonden met het lot van de aarde. Wij voelen in onze lichamen de pijn die de aarde voelt.
Paf! Ik schrok wakker. Hoezo vrouwen de verzorgers? Was dat niet een genderrol die ons opgedrongen is? Mijn man is ook een goede verzorger, krijgt hij nou ook een vissenstaart? Ik raakte helemaal in de war.
Verbonden met de aarde
Ik geloof zeker dat de mens - vrouwen en mannen - met de aarde verbonden is. Keiharde bèta-wetenschapper André Kuipers vloog met een shuttle weg van de aarde. Hij zag onze mooie blauwe planeet ver weg van hem draaien en voelde zich afgrijselijk.
Hij realiseerde zich dat hij als mens op de aarde hoort te zijn. Dat is het ecosysteem waarmee we als menselijke soort verbonden zijn. Vrouwen én mannen. Wij kunnen niet zonder de aarde leven.
Laten we dus goed voor de aarde en onszelf zorgen, voor zeemeerminnen én zeemeermannen.
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 16 november 2016
Schone energie is nu ook ‘big business’
De klimaattop in Marrakesh is nu meer dan een week bezig, en ik weet mijn weg tussen alle paviljoens inmiddels aardig te vinden. In de 'Green Zone' bijvoorbeeld laten allerlei organisaties en bedrijven hun oplossingen tegen klimaatverandering zien.
-
Evenement / 15 maart 2022, 11:00 - 12:30
CSW66 Side Event: Feministische oplossingen voor de milieu- en klimaatcrisis
Sluit je aan bij de 66e Verenigde Natie Commissie voor de Status van Vrouwen (CSW66) voor een kritisch gesprek over de intersecties van klimaat, gender en duurzame ontwikkeling. Landverdedigers en voorstanders van genderrechten zullen samen met vertegenwoordigers van ministeries uit Zweden, Chili en Nederland discussiëren over feministisch leiderschap bij het beschermen van land, het promoten van klimaatoplossingen en het ondersteunen van werkelijke duurzame ontwikkelingsstrategieën. In deze sessie willen we proberen te onderzoeken hoe overheden en feministische klimaatbewegingen het beste kunnen samenwerken om de grondoorzaken van de klimaatcrisis aan te pakken.
Meld je hier aan!
-
Nieuws / 11 januari 2019
JWHI-beursstudent onderscheiden met Gender Just Climate Solutions Award
Tijdens de klimaatconferentie in Katowice (Polen) heeft Clive Chibule uit Zambia de Gender Just Climate Solutions Award in ontvangst mogen nemen. Via zijn project Community strategies for climate-resilient livelihoods worden vrouwen op het platteland getraind op het gebied van leiderschap en klimaatbestendigheid. Het betreft een uitermate relevant project, aangezien Zambia de gevolgen van klimaatverandering al ondervindt en de vrouwen op het platteland er het zwaarst door getroffen worden.
-
Nieuws / 8 maart 2021
GAGGA start de “We, Women are Water”-campagne van 2021
Op Internationale Vrouwendag (8 maart) begint de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) met de "We, Women are Water"-campagne om de aandacht te vestigen op de rollen, eisen en acties van vrouwen in de strijd voor toegang tot schoon water in de context van klimaatverandering.
-
Externe link / 24 december 2018
Diplomatie in de delta’s: Noblesse oblige of eigenbelang?
(Onderstaand dubbelinterview verscheen eind november 2018 in de ViceVersa)
Door Manon Stravens
Delta’s zijn complexe knooppunten van water en handel, mens en milieu, idealen en belangen – zie daar maar eens een integraal deltaplan voor op te stellen. Wat zijn de ideeën en drijvende krachten erachter? Een tweegesprek met Daniëlle Hirsch van Both ENDS en Henk Ovink, ’s lands eerste watergezant.
-
Nieuws / 10 december 2019
Oproep aan Ministers Kaag en Wiebes voor een inclusief, ambitieus klimaatakkoord
De Nederlandse Ministers Sigrid Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat onderhandelen deze week op de klimaattop in Madrid over het klimaatakkoord. Zes jongeren-, vrouwen- en milieuorganisaties roepen de ministers op om in deze onderhandelingen te pleiten voor een aantal inclusieve en ambiteuze maatregelen.
-
Publicatie / 2 november 2021
-
Blog / 2 februari 2019
“Polderen” om klimaatverandering het hoofd te bieden
Door Melvin van der Veenen Jahin Shams Sakkhar
Vorige week sprak Mark Rutte in Davos met Ban Ki Moon, Bill Gates en Wereldbankdirecteur Kristalina Georgieva. Zij zijn de voorzitters van de mede door Nederland opgerichte Global Commission on Adaptation. Een belangrijk instituut, want, zo schrijft Rutte op Twitter, "klimaatverandering is de grootste uitdaging van deze eeuw", en we moeten als internationale gemeenschap "oog hebben voor de problemen van landen die bedreigd worden door klimaatverandering".
-
Nieuws / 4 mei 2012
Klimaatverandering brengt rooibosproductie in gevaar
Sinds de jaren '90 heeft de productie van rooibosthee in Zuid-Afrika een flinke vaart genomen en inmiddels leven ruim 4500 mensen van de theeproductie. Rooibos kan alleen in Zuid-Afrika groeien door een uniek ecosysteem. Vanuit Zuid-Afrika wordt de gehele wereldmarkt van rooibosthee voorzien. Klimaatverandering zorgt echter voor toenemende hitte en droogte en daarmee loopt de rooibosproductie gevaar. De Environmental Monitoring Group (EMG) uit Kaapstad - een partner van Both ENDS - ondersteunt boeren bij het ontwikkelen van duurzame productietechnieken.
-
Dossier
Green Climate Fund: oproep tot lokale toegang tot klimaatgeld
Lokale organisaties en groepen moeten toegang krijgen tot klimaatfinanciering uit het Green Climate Fund. Zij weten precies wat er in hun lokale context speelt en nodig is voor klimaatadaptatie.
-
Evenement / 4 december 2019, 15:00 - 16:30
Side event van Both ENDS op Klimaattop in Madrid
Op woensdag 4 december 2019 organiseert Both ENDS samen met de Heinrich Böll Stiftung uit de VS een side event op de UNFCCC COP in Madrid: Can the GCF Catalyze Inclusive, Gender-Responsive Local Climate Action Globally and in Latin America?
_________________________________________________________________________________________________
-
Dossier
Small grants, big impacts
Small grants funds bieden een effectieve, alternatieve manier om geld van grote financiers terecht te laten komen bij lokale groepen en organisaties die wereldwijd werken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving.
-
Externe link / 12 maart 2019
Nederland onderschat haar rol in wereldwijde klimaatverandering
Danielle Hirsch, directeur Both ENDS, vertelt in een halve minuut waarom Both ENDS het belangrijk vindt dat er aandacht komt voor de (grote) invloed die Nederlandse handel en investeringen hebben op klimaatverandering wereldwijd. Daarom liepen wij mee in de Klimaatmars die op 10 maart 2019 in Amsterdam plaatsvond.
-
Nieuws / 26 september 2012
De gevolgen van klimaatverandering en simpele oplossingen uit Vietnam
Hoe wapenen lokale gemeenschappen zich tegen de gevolgen van klimaatverandering? En wat kunnen andere lokale gemeenschappen en beleidmakers van hen leren? Het Centre for Social Research and Development (CSRD), een Vietnamese organisatie waarmee Both ENDS veel samenwerkt, maakte een gemakkelijk leesbaar, praktisch handboekje waarin verscheidene lokale aanpassingsmethoden worden beschreven.
-
Evenement / 7 november 2016
COP22: Klimaatconferentie Marrakech
From 7 to 18 november, the Climate Change COP22 will take place in Marrakech, Morrocco. This '22nd Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)' as it is called officially, is the annual meeting of the 195 countries which have signed and ratified the convention.
-
Nieuws / 21 maart 2019
Jahin Shams Sakkhar: “20 miljoen inwoners van Bangladesh moeten waarschijnlijk weg omdat de zeespiegel stijgt”
We hebben drie van onze partnerorganisaties gevraagd uit te leggen hoe de klimaatverandering het dagelijks leven van de mensen met wie ze werken aantast, wat ze doen om het tij te keren en of ze denken dat de klimaatrechtszaak tegen Shell relevant zou kunnen zijn in het kader van de klimaatverandering. Jahin Shams Sakkhar van UTTARAN (Bangladesh) vertelt over overstromingen, verzilting en gerechtigheid.
-
Nieuws / 10 augustus 2021
Opinie: De geest komt uit de fles als we ons niet anders gaan verhouden tot de natuur
Als reactie op het laatste klimaatrapport van het IPCC, schreven de directeuren van IUCN NL, Tropenbos International, Wetlands International, Both ENDS en het Institute for Environmental Security een opiniestuk voor de Volkskrant over de belangrijke rol die natuurbeleid zou moeten spelen in het tegengaan van klimaatverandering.
-
Nieuws / 14 maart 2021
Stem voor het klimaat!
Verschillende collega's van Both ENDS maakten vandaag op verschillende locaties lawaai voor het klimaat tijdens het klimaatalarm. Onze collega Annelieke Douma gaf in Haarlem een korte speech over de grote rol die Nederland speelt in klimaatverandering en milieudegradatie buiten onze grenzen. Ze gaf daarbij een aantal suggesties die het Nederlandse buitenlandbeleid meteen al een heel stuk klimaatvriendelijker zouden maken. Hieronder de tekst die door haar werd uitgesproken.
-
Nieuws / 31 maart 2020
55 organisaties spreken zich opnieuw uit voor het klimaat
De afgelopen maanden wordt de wereld opgeschrikt door een nieuwe grote bedreiging, naast klimaatverandering: het COVID-19 virus dat zich steeds verspreidt. Op veel plekken wordt alles in het werk gesteld om deze crisis het hoofd te bieden en de zorgen om het klimaat zijn bij velen, begrijpelijkerwijs, enigszins op de achtergrond geraakt. We weten niet wat de toekomst brengt en wanneer de COVID-19 crisis achter ons zal liggen, maar helaas staat wel vast dat wereldwijde klimaatverandering tegen die tijd niet is gestopt. Daarom blijven wij ook nu, terwijl er zoveel urgente zaken spelen, een vuist maken voor het klimaat.
Aanstaande vrijdag 3 april vinden over de hele wereld online klimaatacties plaats en wij roepen iedereen op om daaraan mee te doen.
-
Nieuws / 26 november 2019
55 organisaties zeggen 'het klimaat is van iedereen'
Maar liefst 55 goede-doelenorganisaties, stichtingen en verenigingen, waarvan een groot deel zich normaal gesproken niet hoofdzakelijk met klimaatverandering bezighoudt, uiten in de verklaring 'Het klimaat is van iedereen' opnieuw hun zorg over de gevaren van klimaatverandering voor alles en iedereen.
Zij roepen op tot urgente actie en ondersteunen de internationale Klimaatstaking van aanstaande vrijdag 29 november. Jong en oud zullen in de hele wereld opnieuw de straat op gaan, en ook in Nederland zullen in veel steden klimaatstakingen worden georganiseerd.