Workshop over bescherming inheemse rechten trekt volle zaal bij BuZa

De workshop werd op initiatief van Both ENDS georganiseerd door de ‘Land Governance Multi-Stakeholder Dialogue’, waarin overheid, bedrijven, financiële instellingen en maatschappelijke organisaties waaronder Both ENDS zijn vertegenwoordigd.

Niet alleen de organisatie, ook het publiek was veelzijdig. “Wat vooral opviel, was dat er veel afgevaardigden van financiële instellingen en overheid in de zaal zaten”, zegt Karin van Boxtel, die vanuit Both ENDS nauw betrokken was bij de organisatie. “Bedrijven, overheden en financiële instellingen die investeren en projecten ontwikkelen in gebieden in het buitenland waar inheemse volkeren wonen, moeten aan de FPIC-regels voldoen. Vóórdat in zo’n gebied plannen worden uitgevoerd moeten de inheemse bewoners en lokale gemeenschappen daarover geïnformeerd worden. Maar nog belangrijker is dat ze vervolgens de kans moeten krijgen om op basis van die informatie wel of geen toestemming te geven voor de uitvoering van de plannen.”

FPIC, hoe doe je dat?

Dat klinkt heel mooi, maar hoe doe je zoiets en hoe weet je als bedrijf of investeerder dat je het goed doet? Hoe identificeer je de lokale landgebruikers? Hoe weet je of de woordvoerders van deze lokale landgebruikers daadwerkelijk de mening van de hele groep vertegenwoordigen, als dat in de praktijk lang niet altijd het geval blijkt te zijn? En hoe weet je als Nederlandse financiële instelling of bedrijf, terwijl je zelf niet aanwezig bent in het gebied, dat FPIC goed wordt uitgevoerd? Daarover is veel onduidelijkheid en het gaat nog veel te vaak mis. Volgens de initiatiefnemers van de workshop moeten met alle partijen gewerkt worden aan het wegnemen van die onduidelijkheid.

Onmisbaar, maar het kan nog beter

“Both ENDS promoot FPIC om ervoor te zorgen dat de rechten van inheemse landgebruikers gerespecteerd worden bij investeringen”, zegt Karin, “ook al valt er op het mechanisme best wat af te dingen. Wij vinden het bijvoorbeeld een gemiste kans dat FPIC volgens de internationale wetgeving alleen geldt voor inheemse volkeren, terwijl andere lokale landgebruikers ook recht hebben op een participatief proces. Een ander nadeel is dat inheemse bevolkingsgroepen alleen maar ‘ja’ of ‘ nee’ mogen zeggen tegen een plan. Ze zijn dus niet betrokken bij de totstandkoming van zo’n plan of project, terwijl dat de ideale situatie zou zijn. Wij maken ons er dan ook sterk voor om FPIC in de toekomst op die manier vorm te geven.” 

Goede energie

Desalniettemin zou het al een heel goed begin zijn als FPIC overal goed werd uitgevoerd, vindt Karin. “De eerste stap is om investeerders bewust te maken van wat hun investering voor impact kan hebben op lokale bewoners, en stap twee is te kijken hoe die impact zoveel mogelijk geminimaliseerd kan worden. Waar moeten we aan werken om FPIC zo goed en gemakkelijk mogelijk uitvoerbaar te maken?” Dr. Marcus Colchester, oprichter van ‘Forest Peoples Programme (FPP), en één van de belangrijkste sprekers tijdens de workshop, was blij verrast over de positieve energie tijdens de workshop. “Het is goed om te zien dat overheid en bedrijven in Nederland het beschermen van inheemse volken serieus nemen en dat ze samenwerken met maatschappelijke organisaties om FPIC steeds beter uit te voeren. Dat is in andere Westerse landen zeker niet altijd het geval!”

En nu de praktijk

Both ENDS gaat zich actief bezig houden met het organiseren van twee vervolgworkshops bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, waarvan er één in november en één in januari volgend jaar zal plaatvinden. Tijdens die workshops hopen we in meer detail in te gaan op de praktijk en samen met financiële instellingen en overheid echte handvatten te ontwikkelen voor het uitvoeren van FPIC.