Both ENDS

Nieuws / 17 september 2021

Meer dan bomen: het belang van niet-houten bosproducten voor gemeenschappen

Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.

Bosproducten worden niet alleen gemaakt van bomen, maar ook van allerlei planten, schimmels en dieren die hun habitat vinden in het bosecosysteem. Voorbeelden van dit soort bosproducten zijn wilde honing, vruchten, eetbare bladeren en wortels, medicinale planten, kruiden, gom, brandhout en rotan. Ze komen zowel uit "natuurlijke" primaire bossen als uit beheerde, secundaire of aangetaste bossen, maar niet van plantages.

De voordelen van niet-houten bosproducten voor de veerkracht van gemeenschappen

Het duurzame beheer en de marketing van niet-houten bosproducten bieden een nieuwe mogelijkheid voor het promoten van een milieuvriendelijk plan waarbij tropische bossen tegelijk economisch ontwikkeld en beschermd worden, en ook de toegang tot natuurlijke hulpbronnen, inkomensposities en veerkracht van de (bos)gemeenschappen verbeterd wordt.

De ontwrichting die de coronapandemie met zich meebracht, liet duidelijk zien hoe belangrijk lokale voedselproductie en korte voedselketens zijn, vooral in tijden van crisis. In India dreef een lockdown bijvoorbeeld miljoenen mensen van de steden terug naar het platteland. Toen bleken voedsel uit de natuur en andere niet-houten bosproducten essentieel te zijn voor de hongerige migranten.

Maar ook in "normale" tijden zijn deze bosproducten belangrijk voor het levensonderhoud van bosgemeenschappen. In duurzaam beheerde bossen liggen zulke bosproducten altijd voor het oprapen en ze zijn minder vatbaar voor ziektes, extreme weersomstandigheden en klimaatverandering dan producten van plantages en andere grootschalige productiemethoden.

Niet-houten bosproducten, landrechten en behoud van bossen

Both ENDS werkt al lange tijd samen met partners zoals de Non-Timber Forest Products Exchange Programme (NTFP-EP) en de Keystone Foundation. Samen promoten we de rol van niet-houten bosproducten bij het behoud van bossen en verbetering van het levensonderhoud bij beleidsmakers op nationaal en internationaal niveau.

Om ervoor te zorgen dat gemeenschappen dit soort bosproducten kunnen verzamelen, gebruiken en verkopen is het altijd een belangrijke prioriteit geweest om hun toegang tot de omliggende bossen veilig te stellen. Tegelijkertijd spelen de bosproducten een rol in het behoud van bossen, omdat ze laten zien dat een bos ook economische waarde heeft zonder daarbij de nadruk te leggen op hout. Zodoende is het werk van Both ENDS en partners op het gebied van niet-houten bosproducten ook belangrijk in de strijd tegen landonteigening, ontbossing en de aantasting van ecosystemen.

De rol van vrouwen in het gebruik van niet-houten bosproducten

De afgelopen jaren hebben Both ENDS, NTFP-EP en Keystone samengewerkt onder de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) om de vrouwenrechten- en milieurechtvaardigheidsbewegingen te versterken en te verenigen. Een nieuw onderzoek over de genderaspecten van niet-houten bosproducten liet zien dat de meeste van deze producten worden bewerkt door vrouwen en dat vrouwen over het algemeen een betere toegang hebben tot en controle hebben over de bosproducten die makkelijk kunnen worden verzameld, zoals bladeren en bessen. In de meeste gevallen hadden vrouwen echter geen controle over de opbrengst van de verkoop van niet-houten bosproducten, en hun toegang tot formele of ver weg gelegen markten was beperkt vanwege sociale normen die hun mobiliteit belemmeren.

Als onderdeel van het GAGGA-programma, zijn Keystone en NTFP-EP bezig met het oplossen van een aantal van deze genderongelijkheden. Zij bieden kleine subsidies om door vrouwen geleide initiatieven met betrekking tot niet-houten bosproducten te versterken. Keystone steunde bijvoorbeeld inheemse vrouwengroepen in India met een subsidie om verpakkingen en naamsbekendheid voor hun honing te ontwikkelen. De nieuwe manier van verpakken zorgt niet alleen voor meer inkomsten maar geeft de vrouwen ook meer zeggenschap over deze financiële middelen.

Bosproducten: meer dan alleen goed voor de bescherming van bossen

Door aandacht voor niet-houten bosproducten worden de inkomens van gemeenschappen en hun toegang tot voedsel verbeterd. Daarnaast worden er ook andere onderwerpen aangepakt zoals landrechten, traditioneel bosbeheer, gendergelijkheid en het aanpassen aan en het hoofd kunnen bieden tegen klimaatverandering.

Kijk voor meer informatie op de website van de Non-Timber Forest Products Exchange Programme.

Voor meer informatie

Lees meer over dit onderwerp