Both ENDS

Nieuws / 23 december 2021

2022 is het jaar voor FMO om beloften waar te maken en uitsluitend echt duurzame ontwikkeling te financieren.

2021 was op zijn zachtst gezegd een turbulent jaar voor FMO, de Nederlandse ontwikkelingsbank. De bank lag al jaren onder vuur vanwege investeringen die gelinkt zijn aan mensenrechtenschendingen en vermeende corruptie, maar het afgelopen jaar haalde de een na de andere nieuwe ontwikkeling in al lopende zaken de Nederlandse pers en media. Wij geven hieronder een overzicht van de gebeurtenissen, en roepen FMO op om vooral de beloofde beterschap in 2022 waar te maken.

FICOHSA

Maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, riepen de bank op om een voorgestelde lening in de FICOHSA bank niet goed te keuren, vanwege vermeende corruptie en mensenrechtenschendingen. FMO keurde de lening inderdaad niet goed en verbrak zelfs de band met FICOHSA, maar gaf en geeft daarover geen enkele informatie aan de organisaties die de brief stuurden, waaronder organisaties uit Honduras die zich grote zorgen maken over de rol van FICOHSA in corruptie en schadelijke investeringen. FMO doet op deze manier onvoldoende om bij te dragen aan de bestrijding van de straffeloosheid in het Centraal-Amerikaanse land. Transparantie van FMO over hun kennis over FICOHSA en de beweegredenen om de relatie met de bank te verbreken, maakt inzichtelijk waar de politieke en economische elite van Honduras precies mee bezig is. Nederlandse politici stelden Kamervragen om onze overheid, die voor 51% aandeelhouder is in de bank, om opheldering te vragen. Het ministerie volgt echter de lijn van FMO en vindt het niet nodig verantwoording af te leggen of transparantie te geven.

Agua Zarca

In mei van dit jaar werd ex-CEO David Castillo van het Hondurese bedrijf DESA schuldig bevonden aan de moord op Berta Cáceres, die in 2016 in haar eigen huis werd geliquideerd. FMO financierde DESA voor de uitvoering van het omstreden Agua Zarca project en de bank hield ook na terugtrekking uit het project jarenlang vol dat ze geen enkele reden had om aan te nemen dat DESA een onbetrouwbare klant was. Inmiddels wachten Berta's nabestaanden nog steeds op de uitspraak in het vonnis.

In de zomer bleek na onderzoek dat de lening van FMO aan DESA zelfs direct gebruikt zou kunnen zijn om de moord op Berta te betalen. FMO heeft haar basis-banktaken, namelijk het controleren van waar het geld naartoe ging, duidelijk ernstig verzaakt. Uit een artikel van het FD* blijkt dat FMO haar operaties voor een periode van zes weken moest stilleggen, omdat de bank niet voldeed aan de door DNB gestelde eisen op witwassen en terrorisme. Naar aanleiding van de recente publicaties in het FD*, kwam de inheemse organisatie COPINH uit Honduras met een verklaring waarin zij stellen dat "The banks and the international financial structure that finance projects and companies that violate the rights of communities are responsible and must be sanctioned, as well as their officials".

Barro Blanco

Ook in het Barro Blanco project kwam FMO dit jaar voor een verassing te staan. Plotseling verkocht bouwbedrijf GENISA de lening van FMO (25 miljoen dollar voor de bouw van de Barro Blanco-dam) aan een andere investeerder. Daarmee zette GENISA zowel FMO zelf, als het klachtenmechanisme van de bank buiten spel. De inheemse gemeenschap die veel leed en schade ondervindt door de dam, strijdt al lang voor rechtvaardigheid en voor erkenning van de mensenrechtenschendingen die hebben plaatsgevonden. De leden van deze gemeenschap blijven hier ook FMO voor verantwoordelijk houden. FMO stelt dat ze samen met de gemeenschap tot een goede uitkomst wil komen, maar zal in 2022 moeten laten zien wat dat concreet inhoudt.

Onlangs verscheen een opiniestuk* waarin FMO – onder andere naar aanleiding van bovenstaande zaken – 'ontwrichtingsbank' wordt genoemd in plaats van 'ontwikkelingsbank'. FMO zegt te leren van haar fouten, maar laat daar tot nu toe in de praktijk te weinig van zien. Wij roepen FMO op om in 2022 haar mandaat waar te maken en de wereld te laten zien dat zij wel degelijk een ontwikkelingsbank is. Dat kan alleen als de bank toegeeft dat er fouten zijn gemaakt bij de beoordeling van te financieren projecten en instellingen in het verleden en dat dus veel beter gaat doen. Het is noodzakelijk dat FMO openheid van zaken gaat geven in al deze probleemprojecten en zich niet verschuilt achter haar cliënten, tekort aan capaciteit of het mantra van collateral damage in het licht van de ontwikkeling die gebracht zou worden. Het mantra zou moeten zijn: 'Beter geen project dan een schadelijk project'. Alleen zo kan FMO waarborgen dat misstanden zoals in Honduras en Panama niet meer kunnen voorkomen.

'NGOs en nabestaanden vermoorde activiste waarschuwen ontwikkelingsbank FMO voor nieuwe investering in Honduras' -FD 9 juli 2020

'Streep door omstreden lening FMO aan Hondurese bank – FD 19 mei 2021

'Staatsbank FMO financierde bedrijf achter moordcomplot in Honduras' – FD 23 juli 2021

'Staatsbank FMO zwaar getroffen door gebreken in witwascontrole' – FD 5 december 2021

'Foute klanten, toezichtmiere en vijandige ngo's: een groene bank in existentiele crisis' – FD 7 december 2021

'De naam 'ontwrichtingsbank' past inmiddels beter bij FMO dan ontwikkelingsbank' – FD 19 december 2021

Voor meer informatie

Lees meer over dit onderwerp