Gasvondst in Mozambique: zegen of vloek?
Door
Anne de Jonghe
Covid19 legt onze economie onder een vergrootglas. Nu een groot deel van de wereldhandel is stilgevallen, komt de spanning tussen internationale bedrijvigheid en lokaal welzijn in beeld. Dat is goed zichtbaar in Noord-Mozambique, waar in 2011 een van de grootste gasvelden ter wereld is ontdekt. Nederlandse bedrijven investeren daar in de verwerking en het transport van het gas.
De mensen die in het gebied van de gasvondst wonen, zijn gouden bergen beloofd. Maar in plaats daarvan raakten ze hun land kwijt, zagen ze misdaad toenemen, en vonden ze slechts beperkt laagopgeleid werk. Ondanks de enorme investeringen zijn er geen basisvoorzieningen voorhanden. Militante bewegingen als Al-Shabab groeien als kool. Sinds 2017 zijn er duizend doden gevallen en zijn 200 duizend mensen op de vlucht geslagen. Onder druk van de coronacrisis loopt het geweld nog verder uit de hand. In situaties zoals deze kan en moet de Covid19-hulp aan Afrika worden ingezet vanuit een bredere ontwikkelingsvisie.
Er is hoop, want in Cabo Delgado is met de vondst van gas ook een basis gelegd om in samenspraak tussen de overheid, buitenlandse investeerders en de lokale bevolking bredere ontwikkelingsplannen uit te rollen. De bewoners hebben zich georganiseerd en werken nauw samen met maatschappelijke organisaties in de onderhandelingen met bedrijven en overheden. Helaas is dit de laatste jaren toch steeds moeilijker geworden. Onder invloed van het oplaaiende geweld raken bedrijven steeds meer naar binnen gekeerd. De overheid stuurde het leger naar het gebied, wat de tegenstellingen verder op scherp zette. Journalisten worden opgepakt en organisaties die met de bewoners werken, worden beschuldigd van het rekruteren van leden voor de militante beweging.
Nu minister Kaag stevig inzet op het ledigen van de ernstigste noden in Afrika, is het belangrijk om met een andere bril naar plekken als Noord-Mozambique te kijken. Nederland kan de snelle Covid-19-steun inzetten om te zorgen voor een betere balans tussen internationale commerciële belangen enerzijds en de belangen van de burgers in het gebied anderzijds.
Concreet betekent dat: investeren in basisvoorzieningen en het verbeteren van de lokale voedselproductiviteit. Tegelijkertijd kunnen we zorgen dat de wetteloosheid vermindert, door lokale bestuurlijke structuren te versterken en ze -om te beginnen- in de besluitvorming van onze eigen ambassade en bedrijven serieus te nemen. Regels over arbeid en milieu moeten helder zijn en voor alle bedrijven gelden, zodat er een einde komt aan de huidige Wild West-achtige situatie. Dat zorgt er ook voor dat maatschappelijke organisaties beter hun verbindende rol kunnen spelen.
Als Nederlanders kennen wij aan den lijve de gevolgen van een eendimensionale commerciële visie op gaswinning. Laten we leren van onze eigen lessen in Groningen en ervoor zorgen dat er geen ongecontroleerde situatie ontstaat waarin de lokale bewoners stelselmatig het onderspit delven. Nederlanders kunnen op die manier echt van toegevoegde waarde zijn voor de bewoners van Cabo Delgado.
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 12 May 2020
Post-corona economie: 5 adviezen aan de Nederlandse overheid voor het behalen van de SDG-doelen en het klimaatakkoord
Door Daniëlle Hirsch en Maria van der Heijden
Het maatschappelijk debat over de rol van Nederland in de crisis van de wereldeconomie is losgebarsten. Centraal daarin: hoe vangen we klappen voor de Nederlandse economie op terwijl we tegelijkertijd oog houden voor het verduurzamen van internationale ketens en handel? Wij – Both ENDS en MVO Nederland – maken ons in die discussies vooral zorgen over wat we horen over mensenrechten, klimaat en milieu. Dat dat slechts 'toeters en bellen' zouden zijn, waar in crisistijd geen aandacht voor is. Dat terwijl de coronacrisis juist laat zien dat onze huidige economie onlosmakelijk verbonden is met vervuiling van de aarde en mensen over de hele wereld in zeer kwetsbare posities brengt.Kortom: we moeten onze economie weerbaar maken voor dit soort klappen. En dat betekent nu inzetten op de Sustainable Development Goals (SDG's) en het klimaatakkoord. We richten ons daarbij graag eerst tot de overheid.
-
Blog / 16 April 2020
Voor een andere toekomst zijn nieuwe gezichten nodig
In deze tijd van crisisgedreven reflectie lezen we uit alle hoeken en gaten rake analyses van verleden en heden, die worden vertaald in actieagenda’s. Veel analyses zijn inhoudelijk – ze gaan over ongelijkheid, klimaat, financiële sector, gezondheidzorg, onderwijs, vrouwenrechten. Ze gaan over het ‘wat’ en veel minder over ‘wie’ of ‘hoe’. Maar een andere toekomst bouw je samen met iedereen van jong tot oud, man én vrouw. Deze toekomst overkomt ons niet, we zijn er zelf bij. Tijd voor nieuwe gezichten aan tafel met een andere stem. Tijd voor een nieuwe toekomst.
-
Blog / 13 May 2020
Goud, koper en gas kun je niet eten
"Het virus verspreidt zich sneller dan de informatie", was het eerste dat wij in Nederland hoorden over de verspreiding van COVID-19 in veel Afrikaanse landen en de maatregelen die ertegen genomen werden. Terwijl noodsituaties werden afgekondigd, grenzen werden gesloten en bij ons beelden van gewelddadige leger- en politieoptredens binnenstroomden, wisten veel mensen buiten de grote steden nog niet wat er aan de hand was. Toen meer duidelijk werd, ontstonden grote zorgen over de gevolgen van de genomen maatregelen: het stilvallen van de informele economie, voedseltekorten en interne migratiestromen.
-
Nieuws / 19 May 2020
Effectieve aanpak van COVID-19 vraagt om een mondiale reset
Op maandag 11 mei publiceerde de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) op verzoek van de regering een spoedadvies over een effectieve Nederlandse bijdrage aan de mondiale strijd tegen het coronavirus. Samen met bedrijven, wetenschappers en milieu-, mensenrechten en ontwikkelingsorganisaties presenteert Both ENDS vandaag een reactie op dit advies, waarin we een aantal suggesties doen zodat we juist nu investeren in landen en mensen die onvoldoende middelen hebben om de crisis effectief te lijf te gaan.
-
Blog / 5 May 2020
Vrijheid
Door Karin van BoxtelVandaag viert Nederland de vrijheid. Onze vrijheid gaat verder dan leven in vrede. We hebben de vrijheid om op TV, in de krant en op sociale media beleid over bijvoorbeeld het opheffen van de lockdown naar hartenlust ter discussie te stellen. Dat kan in vrijheid, omdat we onze rechten op vrije meningsuiting goed beschermd weten. Hoe anders is dat in landen waar autoritaire leiders de crisis als excuus aangrijpen om deze rechten bij het vuilnis te zetten en te regeren met harde hand.
-
Blog / 15 April 2020
Juist nu! Investeren in een sociaal gelijkwaardige en duurzame samenleving
Door Wiert WiertsemaNadat Wopke Hoekstra zich op 26 maart de woede van Zuid-Europese landen op de hals had gehaald door het Europese noodfonds te blokkeren, waren ook wij ineens 'benepen en egoïstische' Nederlanders (Parool) en moesten wij 'maar ergens anders vakantie vieren' (RTL Nieuws). De toon was gezet. De stroefheid waarmee op Europees niveau afspraken zijn gemaakt over steun, staat in schril contrast met de snelheid waarmee twee weken eerder in ons eigen land de welkome steunmaatregelen voor werknemers, ondernemers en bedrijfsleven zijn aangekondigd. We hebben niets geleerd van ons eigen verleden, terwijl iedereen er baat bij heeft als we solidariteit hoger in het vaandel hijsen.
-
Dossier /
Onder druk wordt alles vloeibaar: achter de schermen in coronatijd
In tijden van wereldwijde lockdown gaat alle aandacht uit naar de zorg, naar het verdriet van mensen die dierbaren verliezen, naar thuisscholende kinderen en de buurvrouw die zelf niet meer naar de supermarkt kan. Ambtenaren en politici zijn hard aan het werk om zowel de huidige COVID-19-crisis als de economische crisis die daarmee samenhangt, te bezweren.
-
Blog / 14 April 2020
Stop WTO-onderhandelingen tot iedereen weer volwaardig mee kan doen
De Wereldhandelsorganisatie (WTO) wordt - zeker nadat president Trump in 2019 besloot de stekker uit een van de belangrijkste WTO-lichamen te trekken (het orgaan waar landen in beroep kunnen gaan bij handelsgeschillen) - vaak gezien als een instelling in crisis: vleugellam en niet meer relevant. Toch ondertekenden meer dan 150 maatschappelijke organisaties, netwerken en groepen vanuit de hele wereld een brandbrief aan Directeur-Generaal van de WTO Roberto Azevedo, omdat ze zich ernstig zorgen maken over de huidige gang van zaken binnen de WTO.
-
Blog / 13 April 2020
Invest International – een gouden kans voor vergroening van onze handelsrelaties
Minister President Rutte wil al vanaf zijn vorige Kabinet met Invest-NL en Invest International, twee nieuwe financiële organisaties als groene erfenis achterlaten. Met de komst van de COVID-19-crisis zijn deze organisaties belangrijker dan ooit. Ze komen op afstand van de overheid te staan, zodat er snel en zakelijk gehandeld kan worden, en hebben als doel investeringen in duurzame en maatschappelijke projecten te stimuleren. Met een bruidsschat van 2,5 miljard euro geven ze financiële steun aan bedrijven in sectoren waar de markt het laat afweten en die tegelijkertijd in het hart van de transitie staan. Vanuit Both ENDS zien wij dit als een essentiële stap om écht de deur te sluiten naar onze oude vervuilende leefwijze en duurzaamheid centraal te krijgen in ontwikkelingen in de energiesector, in de organisatie van ons transport- en mobiliteitssysteem, in de manier waarop we onze voedsel produceren en de inrichting van onze steden.
-
Nieuws / 2 April 2024
De Klimaatzaak tegen Shell
Op 26 mei 2021 won Milieudefensie samen met zes NGO's de Klimaatzaak tegen Shell. Het bedrijf moet van de rechter zijn CO2-uitstoot in 2023 met 45% verminderen (ten opzichte van 2019). Shell besloot in hoger beroep te gaan. De zittingsdagen van het hoger beroep vinden plaats op 2, 3, 4 en 12 april 2024. We hopen dat er een paar maanden later dit jaar een uitspraak van de rechter komt.
-
Brief / 16 February 2021
Brief aan demissionair minister Kaag: Steun vrijstelling van WTO-regels voor arme landen tijdens pandemie
Meer dan 200 maatschappelijke organisaties en belangengroepen uit zuidelijke landen hebben maandag 15 februari een brief aan demissionair minister Kaag gestuurd. Daarin vragen ze haar een voorstel richting de EU te steunen om in het licht van de COVID-19 pandemie een uitzondering op WTO regels rond intellectueel eigendom te maken.
-
Nieuws / 16 February 2021
200+ organisaties: "Minister Kaag: "Steun vrijstelling van WTO-regels voor arme landen tijdens pandemie"
Meer dan 200 maatschappelijke organisaties en belangengroepen uit zuidelijke landen hebben maandag 15 februari een brief aan Kaag gestuurd. Daarin vragen ze haar een voorstel richting de EU te steunen om in het licht van de COVID-19 pandemie een uitzondering op WTO regels rond intellectueel eigendom te maken.
-
Publicatie / 2 July 2020
-
Nieuws / 29 June 2020
Maatschappelijke organisaties maken zich hard voor bindende milieu- en mensenrechtenregels in de EU
Op 23 juli 2020 heeft een wereldwijd netwerk van NGO's (inclusief Both ENDS) een open brief gepubliceerd aan EU-Commissaris van Justitie Reynders. Ze pleiten voor uitbreiding van de aansprakelijkheid van bedrijven voor de verwoesting van het milieu en het schenden van mensenrechten. Aanleiding was de recente toezegging van EU-commissaris Reynders wetsvoorstellen in te dienen om bedrijven en directeuren te verplichten tot due diligence. Dit moet in 2021 gebeuren in het kader van een initiatief voor duurzaam beleid van bedrijven.
-
Blog / 16 June 2020
De politieke en industriële elites in Indonesië grijpen hun kans
In september 2019 vulden de straten van Jakarta zich met woedende demonstranten. Ze protesteerden tegen de ‘Omnibus-werkgelegenheidswet’ die ervoor zou zorgen dat de regels voor mijnbouw versoepelen, bedrijven nauwelijks meer aansprakelijk worden gesteld voor gepleegde misdrijven en de nationale anticorruptie-commissie minder macht krijgt. Vandaag de dag zijn zulk soort protesten in Indonesië absoluut niet meer mogelijk vanwege de Covid-19 crisis en bijbehorende lockdown-maatregelen. Andere manieren voor Indonesische burgers om enige invloed te hebben op besluit- en wetgevingsprocessen waren er sowieso al nauwelijks.
-
Blog / 20 May 2020
'Gezellig thuis met de familie': drie vrouwen in dorpen in Latijns-Amerika over de Covid-19 crisis
"De Covid-19 crisis raakt iedereen, maar op een andere manier. In het ene land merkt men er minder van dan in het andere, in de steden zijn de problemen van een heel andere aard dan op het platteland en mannen hebben op een heel andere manier last van alle restricties dan vrouwen. Een aantal van de organisaties waarmee we in Latijns-Amerika werken, praatten met vrouwen van het platteland over de gevolgen die de crisis voor hen heeft in het dagelijks leven, en wat zij doen om het hoofd boven water te houden. Hieronder volgt een kleine selectie uit die gesprekken (vrij vertaald uit het Spaans), om een beeld te geven van de situatie waarin vrouwen in afgelegen gebieden zich nu bevinden, van de enorme solidariteit die er heerst en van de oplossing die voor een groot deel ligt in het stimuleren van de lokale voedselproductie." - Danielle Hirsch
-
Externe link / 19 October 2020
Noodklok over mogelijke golf van COVID-19 claims via ISDS
Landen kunnen te maken krijgen met een golf van claims van multinationals die via ISDS regeringen aanklagen wegens genomen maatregelen om de Covid-pandemie het hoofd te bieden. 630 Organisaties riepen al eerder dit jaar hun overheden op om maatregelen te treffen om dit te voorkomen. Met deze video zetten zetten we die boodschap opnieuw kracht bij, want helaas is de situatie nog onveranderd.
-
Voor de pers / 29 June 2020
Persbericht - Oproep 265 organisaties: "EU, zet geen handtekening onder EU-Mercosurverdrag”
Duitsland moet haar invloed als voorzitter van de EU in de tweede helft van dit jaar inzetten om te voorkomen dat het omstreden EU-Mercosur vrijhandelsverdrag wordt ondertekend. Daartoe roepen 265 maatschappelijke en milieuorganisaties uit de EU en Mercosur-landen op in een brandbrief die vandaag aan de Duitse bondskanselier Merkel wordt overhandigd. De deal tussen de EU en Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraguay werkt natuurvernietiging en schending van mensenrechten in kwetsbare gebieden in Zuid-Amerika in de hand. Het verdrag leidt tevens tot oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. Vanuit Nederland werd de brief ondertekend door diverse ngo’s, waaronder Greenpeace en Both ENDS, en verschillende organisaties verenigd in de Handel Anders! coalitie.
-
Evenement / 26 October 2023, 20:00
Debat: Fossil disaster in Mozambique
In 2021, the Dutch government provided a €1.000.000.000,- worth export credit support to Totals Mozgas project in Cabo Delgado, despite civil society warnings about human rights and environmental risks. The gas exploitation fueled a violent conflict, culminating in the Palma attack, displacing 800,000 people and killing 1,200 people.
-
Blog / 27 July 2018
Gas in Tanzania: een betere toekomst?
Door Anne de JongheWe zijn in het zuiden van Tanzania, in de afgelegen provincie Lindi. In de regio is recentelijk gas gevonden. Samen met onze partner uit de hoofdstad (Women Action Towards Economic Development - WATED) bezoeken we lokale gemeenschappen die te maken krijgen met gas-exploitatie. WATED traint hier samen met een lokale partner vrouwen als juridische experts, zodat zij hun gemeenschappen kunnen bijstaan als er problemen zijn.