Both ENDS

sluiten
Nieuws / 23 september 2025

Met de ondemocratische splitsing van de EU-Mercosur deal laat Europa de kans schieten om voorop te lopen met rechtvaardige handel

De afgelopen tijd schreven vele kranten over de Brusselse haast om het handelsverdrag tussen de EU en de Zuid-Amerikaanse Mercosur landen te bezegelen. Volgens de Europese Commissie hoeven nationale parlementen daar niet mee in te stemmen, doordat ze het handelsgedeelte en het “politieke” gedeelte, hebben opgeknipt. Dit “splitsen” betekent dat het handelsdeel als EU-only besluit door de Europese Raad en het Europees Parlement kan worden goedgekeurd, terwijl nationale parlementen buitenspel staan en het politieke-samenwerkingsdeel op de lange baan gaat. Both ENDS en partners maken zich hierover grote zorgen en roepen de Nederlandse regering op om tégen dit akkoord uit oude doos te stemmen.

De Europese Commissie hoopt via de procedure van “splitsen” op een snellere totstandkoming van het handelsakkoord, mede omdat de Nederlandse regering zich nog niet heeft uitgesproken tégen het akkoord. Het Nederlandse parlement echter heeft dat wél gedaan, meermalen sinds 2020, recent nog in 2025. Het zou dan ook tegen de nadrukkelijke wens van onze Tweede Kamer zijn als de (demissionaire!) regering in Brussel bij het kruisje tekent. Bovendien ondermijnt “splitsen” de democratische controle: het handelsdeel kan voorlopig in werking treden, terwijl waarborgen over mensenrechten en duurzaamheid op de lange baan worden geschoven. Meer dan 200 Europarlementariërs en nationale parlementariërs hebben hier eerder al voor gewaarschuwd: democratische toetsing van het volledige akkoord is niet onderhandelbaar. Splitsing is misschien snel, maar ondermijnt de spelregels én maakt het akkoord zwakker.

In het handelsdeel ontbreken namelijk afdwingbare duurzaamheidsverplichtingen, terwijl lagere tarieven wel extra import van rundvlees en soja uitlokken. De zogeheten “rebalancing”-clausule kan bovendien worden ingezet om Europese groene regels te betwisten wanneer die als handelsbelemmering worden gezien. Zo kan het akkoord de uitvoering en handhaving van de EU-ontbossingsverordening (EUDR) uithollen, precies waar een eerdere juridische analyse van maatschappelijke organisaties voor waarschuwde. Het resultaat: meer druk op bossen in het Amazonegebied en de Cerrado, en minder beleidsruimte voor de EU om dat te voorkomen.

De Zuid-Amerikaanse organisaties met wie werken zien de gevolgen al elke dag: opschaling van veehouderij en sojateelt verdringt kleinschalige boeren en vergroot de druk op inheemse gebieden. Een akkoord dat het handelsdeel voorrang geeft en de sociale en ecologische waarborgen parkeert, maakt die dynamiek alleen maar sterker en gaat ten koste van de kleinschalige boeren daar.

De economische voordelen van het akkoord zijn bovendien nihil - in tegenstelling tot wat voorstanders beweren. Nog in juli verscheen een rapport in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken dat liet zien dat het handelsakkoord met de Mercosur-landen het Nederlandse BBP met slechts 0,02% zal doen toenemen. Tegelijkertijd is de landbouwsector de grote verliezer van het EU-Mercosur akkoord. De inkomensverliezen voor verschillende Nederlandse landbouwsectoren lopen in de miljoenen, zo vond een onderzoek van Wageningen Social & Economic Research. Daarmee zal de overeenkomst tussen de EU en Mercosur een nog grotere economische last leggen op een landbouwsector die zich in een moeilijke maar noodzakelijke transitie bevindt door klimaatverandering en de stikstofcrisis. Juist boeren die deze transitie aan willen gaan, zullen worden geraakt door een race to the bottom die versterkt wordt door dit handelsakkoord.

Het lijdt geen twijfel: de ratificatie van de EU-Mercosur-overeenkomst zal schadelijk zijn voor goedwillende boeren hier en daar, voor het klimaat, en voor de democratische legitimiteit van Europese besluitvorming. Nederland kan leiderschap tonen door in de Europese Raad tegen stemmen en te eisen dat het hele verdrag in één keer wordt behandeld, niet gesplitst. Met harde, afdwingbare afspraken tegen ontbossing, voor mensenrechten en gelijke standaarden voor import.

De wereld is onrustig, met tariefoorlogen en druk uit China. Juist daarom moet Europa zich opstellen als een betrouwbare partner. Met deze splitsing doet Europa het tegenovergestelde.  Wij vragen Europa en de Nederlandse regering daarom: kies voor handel die werkt voor iedereen. Weg van de business as usual, naar gelijke standaarden, ontbossingsvrije ketens en respect voor democratische waarden. Zo zetten we handel in als kracht voor een rechtvaardige wereld.

Voor meer informatie

Trade op-ed

Landen

Lees meer over dit onderwerp