Both ENDS

Nieuws / 15 april 2016

De Wereldbank en gedwongen verhuizingen

Vandaag, 15 april, schuift minister Ploumen aan bij de vooraarsvergadering  van de Wereldbank. Nederland is aandeelhouder in de Wereldbank en heeft dus een stem in de besluitvorming. Op dit moment hebben projecten van de Wereldbank maar al te vaak desastreuze gevolgen voor de mensen die wonen in de gebieden waar die projecten worden uitgevoerd. Pieter Jansen van  Both ENDS werkt  nauw samen met mensen die dit aan den lijve ondervinden en pleit er samen met hen bij zowel de Wereldbank als de Nederlandse regering voor dat projecten van de Bank moeten voldoen aan strengere regels, zodat mensenrechten en het milieu worden beschermd. 

Ertan Dam in Tibet 


Deze week schreef Pieter een opiniestuk op de Volkskrant.nl over wat Nederland en dus minister Ploumen zou moeten zeggen tijdens de vergadering in Washington. Hij heeft het in het stuk over mensen die zwaar de dupe werden van investeringen van de Wereldbank. De Nigeriaanse Bimbo Oshone bijvoorbeeld, werd dakloos door een project gefinancierd door de Bank. Nederland zou een duidelijk standpunt moeten innemen tijdens de vergadering, en daar in de toekomst vierkant achter blijven staan. 

 

Over Bimbo Oshone is ook een video gemaakt die nog eens duidelijk laat zien hoe de situatie van arme mensen in plaats te verbeteren, danig verslechtert door geld van de Wereldbank. De bank die met publiek geld de armoede in de wereld moet verminderen. 

 

Pieter schreef vorig jaar een blog over gedwongen huisuitzettingen door projecten van de Wereldbank. Helaas is het nu nog even actueel en daarom plaatsen we het hier nog maar eens: 

 

(Weblog woensdag 05 augustus 2015)

Okok Ojulu heeft een eerbiedwaardig voorkomen. Rechtop loopt hij naast mij door de gangen van het kantoor van de Wereldbank. Als hij aan tafel gaat zitten tegenover de bestuurders van de Wereldbank spreekt hij als een begaafd diplomaat. Vanachter zijn bril met gedistingeerd montuur observeert hij rustig zijn voormalige werkgever. Wij zijn in Washington D.C. om te praten over de zogeheten Safeguards, de sociale- en milieuregels van de Bank, die onder andere moeten voorkomen dat gedwongen verhuizingen nodig zijn voor projecten die door de Wereldbank worden gefinancierd.


Financiering van landroof

Okok werkte in de regio waar hij vandaan komt, het zuiden van Ethiopië, aan de uitvoer van een sociaal economisch programma van de Wereldbank. Nu zit hij aan tafel om het woord te doen voor zijn eigen volk, de Anuak, de bewoners van deze regio. Hun land wordt stelselmatig door de Ethiopische overheid geconfisqueerd, waarna het in handen komt van de Tigray, de dominante bevolkingsgroep uit het Noorden. Het land van de Anuak wordt gebruikt voor plantages, bijvoorbeeld voor de katoenteelt en de Anuak zelf worden in modeldorpen geplaatst waar ze niet of nauwelijks in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Okok kent het Wereldbankprogramma van binnenuit en zegt dat geld van de bank is gebruikt om de gedwongen verhuizing naar deze dorpen mogelijk te maken.

 

Geweld

Hoewel de Ethiopische grondwet de landrechten van minderheden beschermt, voert de overheid in de praktijk een apartheidsregime uit. Veel van zijn mensen zijn vermoord en zelf verdween hij meerdere malen in de gevangenis. Uiteindelijk moest ook Okok vluchten. Tegenwoordig verblijft hij in een vluchtelingenkamp over de grens. Het inspectiepanel van de Wereldbank heeft gekeken naar de aanklacht die Okok samen met anderen over de steun aan deportatie heeft ingediend, maar het heeft geen bewijs gevonden voor een directe relatie tussen het geweld tegen Okok’s mensen en het sociale programma van de Bank. De Wereldbank is niet direct verantwoordelijk voor het geweld, zegt het panel, maar moet zich wél bewust zijn van de politieke realiteit in een land: de bank opereert tenslotte niet in een vacuüm.

 

De rol van de Wereldbank

Okok’s verhaal staat niet op zichzelf. Jaarlijks worden wereldwijd meer mensen gedwongen te verhuizen door infrastructuurprojecten - zoals grote dammen, wegen en mijnbouw- dan door oorlog en conflicten. De Wereldbank is als financier van dit soort grote projecten een van de belangrijkste veroorzakers van deze gedwongen verhuizingen: volgens een recent rapport van de bank zelf werden alleen al de afgelopen tien jaar, miljoenen mensen van hun land en uit hun huis gezet als gevolg van investeringen van de Wereldbank. Het onderzoek laat bovendien zien dat de bank in al die jaren niet goed heeft bijgehouden hoe het deze mensen na een verhuizing is gegaan.

 

Safeguard nummer 5

Deze week publiceert de Wereldbank de conceptversie van haar nieuwe safeguards de website, zodat andere partijen advies en input kunnen geven. Safeguard nummer 5 bijvoorbeeld, zou moeten voorkomen dat mensen gedwongen worden te verhuizen. In het uiterste geval van een verhuizing zou samen met betrokkenen moeten worden gekeken naar het verhuisplan. Daarbij moet niet alleen gekeken worden naar vervangende woonruimte, maar ook naar de verschillende mogelijkheden voor levensonderhoud in de nieuwe situatie. De toegang tot natuurlijke hulpbronnen dient voor vissers en mensen die van het bos leven, te zijn gegarandeerd.

 

Zwakkere regels

Voorbeelden zoals dat uit Ethiopië en rapporten zoals het genoemde rapport over gedwongen verhuizingen, tonen echter aan dat de uitvoering van het sociale -en milieubeleid van de Wereldbank behoorlijk te wensen overlaat. Maar in plaats van het beleid aan te scherpen, investeert de bank in de komende jaren in nog meer risicovolle grote projecten waarbij gedwongen verhuizingen vaak voorkomen. Als het aan het management van de bank ligt hoeven verhuisplannen niet langer altijd gemaakt te worden voordat een project wordt goedgekeurd. De Wereldbank wil bovendien de uitvoering en naleving van de bankregels overlaten aan de landen zelf. Het voorbeeld uit Ethiopië van Okok en zijn mensen, laat zien waar dit tot kan leiden: hij  verblijft inmiddels al een paar jaar in een vluchtelingenkamp, samen met vele lotgenoten die van hun land zijn verdreven door hun eigen overheid. Met geld van de bank word je je land ontnomen, waarna de bank niet goed weet wat er met je gebeurt. Vervolgens mag je wel  meepraten over een verscherping van de regels van de bank die aan jouw deportatie meebetaald heeft. En deze bank heeft als voornaamste doel tijdens dat gesprek om de regels vooral soepel te houden voor het land dat geld leent.

 

Both ENDS dringt samen met Okok aan bij de bank op de stopzetting van gedwongen verhuizingen. De safeguards moeten ervoor zorgen zijn dat geld van de Wereldbank niet langer wordt gebruikt voor projecten waarvoor mensen van hun land of uit hun huis worden gezet.

 

(foto: Civil Engineering Solution) 

Lees meer over dit onderwerp