Jonge werklozen hervinden hun trots als stadsboer: Groene daken in Caïro
Jonge werklozen hervinden hun trots als stadsboer: Groene daken in Caïro
Het Cairo House. Dat is wat bij Emad Adly als eerste naar boven komt, als we hem vragen naar zijn dromen. Een droom die al realiteit werd, maar daarna in de kiem gesmoord door de autoriteiten.
Een ecocentrum, waar de jonge bevolking van Caïro kon leren op milieuvriendelijke wijze met de stedelijke omgeving om te gaan. Een katalysator van de noodzakelijke omvorming van de Egyptische samenleving in duurzame richting. Dat is wat Adly met het Cairo House voor ogen had. Cursussen over efficiënt waterbeheer, hernieuwbare energie en duurzaam bouwen; demonstratieprojecten en leiderschapstrainingen; debatten over de toekomst: het zou allemaal samenkomen in het nieuwe centrum. Voor westerse begrippen klinkt het allemaal niet zo revolutionair, maar in het Egypte onder president Mubarak was het dat wel. Het nieuwe, uit duurzame materialen opgetrokken gebouw, lag op de grens van de christelijke en joodse wijken in de oude binnenstad. Voor Adly stond het Cairo House symbool voor het nieuwe Egypte: een plek voor ontmoeting en inspiratie, die moest leiden tot één gezamenlijke visie op de toekomst. "Dat is wat Egypte nodig heeft: een gezamenlijke droom, een visie op waar we heen willen. Daarmee kunnen we de toekomst instappen, samen met de jonge generaties."
Gevaarlijke dromen, concludeerden de autoriteiten, en zij namen het Cairo House al nog vóór de officiële opening over. Het centrum werd onderdeel van het ministerie van Milieu en huisvest nu ambtenaren. "Het is niet meer de gedroomde plek voor ontmoeting en inspiratie", zegt Adly, naar eigen zeggen lange tijd letterlijk ziek van de hele gang van zaken. Een goede vriend, die bij de overheid werkt, legde hem uit dat het succes van het onafhankelijke centrum bedreigend was. Mensen zeiden: die activisten doen het beter dan de overheid. Dat was onacceptabel, en daarom namen de autoriteiten het over. Adly: "Ik heb tegen hen gezegd: jullie moeten je eigen dromen creëren, niet die van anderen afpakken."
Caïro bruist
Het mocht niet baten, de droom van het Cairo House spatte uiteen. Nieuwe inspiratie vond Adly in de Egyptische Revolutie, de succesvolle opstand van vooral jongeren. Er moet nog steeds heel veel veranderen in het land, maar het zaad van de omwenteling is geplant en zal vrucht dragen. Zichtbaar resultaat is nu al het herwonnen zelfvertrouwen bij jongeren, tot voor kort lamgeslagen door hun uitzichtloze situatie. Caïro bruist van de vele nieuwe initiatieven. Daarvan zijn er verschillende gericht op de introductie van urban agriculture en horticulture (stadsland- en stadstuinbouw) in de miljoenenstad. De jongerenorganisatie AOYE (Arab Office for Youth and Environment) - door Emad Adly in zijn studententijd met enkele andere studenten opgericht - experimenteert ermee, en heeft enkele demonstratieprojecten. Onder de naam Food Sovereignty Project werkt een andere groep jongeren aan verdere verspreiding van kennis, zoals via een online platform waar aanstaande en beginnende stadsboeren ervaringen en tips kunnen uitwisselen. Het doel is, zo stellen zij, de afhankelijkheid van stadsbewoners van de slecht gereguleerde commerciële land- en tuinbouw en de voedselindustrie te doorbreken, en de bewoners van dichtbevolkte stadswijken weer in contact te brengen met Moeder Aarde.
Greenies, of hippies, die verlangen naar een tijd die nooit meer terug zal keren? Niet in het minst, zegt Adly. Hij spreekt van creatieve en hoopgevende initiatieven. Op de achtergrond speelt het debat over de voedselzekerheid van de snel groeiende Egyptische bevolking. Het land is grotendeels afhankelijk van slechts één waterbron, de rivier de Nijl. Adly: "Er is nu al niet genoeg water voor de behoeften van 85 miljoen Egyptenaren. Hoe moet dat in de toekomst, als we 100, 120 of misschien wel 150 miljoen inwoners hebben? Daar moeten we hard mee aan de slag, anders gaat het gruwelijk mis." De oplossing zoekt hij in drie richtingen: educatie, een mix van traditionele waarden met nieuwe technieken als druppelirrigatie en stadslandbouw, en intensieve samenwerking tussen de Nijlstaten.
Een gift van God
Hoe dat er uitziet, over pakweg twintig jaar? Adly schetst een beeld van goed georganiseerde samenlevingen, opgebouwd uit hechte lokale gemeenschappen die optimaal gebruikmaken van natuurlijke rijkdommen als water en de vruchtbare bodem. In de Nijl Unie werken de rivierstaten nauw samen, naar het model van de Europese Unie (Adly, lachend: "Maar dan zonder de euro"). 'One Nile, One Family', is de slogan. De sterke statengemeenschap - niet te vergelijken met het huidige, tamelijk machteloze overlegorgaan - verdeelt het Nijlwater op rechtvaardige wijze. Er is genoeg voor iedereen en voor alle behoeften. De landbouw, waar van oudsher 80 procent van het beschikbare water naartoe gaat, blijkt met veel minder water toe te kunnen. Maximalisatie van het hergebruik is het uitgangspunt. Door de toepassing van technieken als druppelirrigatie verspillen boeren geen water meer. Water is een gift van God, weten ze.
Kenmerk van de nieuwe samenleving is de overheersende mix van traditionele waarden en de nieuwste technologieën. Dat gaat heel goed samen, weet Adly. "Er is geen enkele tegenstelling tussen de waarde en ethiek van een Arabische moslimsamenleving en nieuwe technieken en initiatieven. Die gaan hand in hand." Is het niet de Koran die hamert op de noodzaak voorzichtig om te gaan met kwetsbare natuurlijke hulpbronnen als grond en water, en de natuur te ontzien? En ook over de inzet van nieuwe methoden is het Heilige Boek duidelijk. Adly: "Het was de profeet Mohammed zelf die zei dat het de plicht van iedere moslim is nieuwe kennis tot zich te nemen. Ook als die uit een niet-moslimland komt, zoals China. De boodschap is dus dat je met iedereen moet samenwerken. De Koran is kortom heel goed in te zetten bij het trainen van lokale gemeenschappen, en het werken aan duurzaamheid."
Aan de nieuwe samenleving neemt iedereen deel, benadrukt Adly, ieder krijgt zijn of haar deel. Om zover te komen is de inzet van jongeren essentieel. Agents of change zijn ze, bron van verandering en motor achter omwentelingen. Kijk maar naar de Egyptische revolutie. Ging het daar nog vooral om meer vrijheid en minder corruptie, in de toekomst zullen jongeren strijden voor een meer duurzame samenleving. Hun energie en vaardigheden zijn doorslaggevend voor het slagen van die strijd. Bij gebrek aan een actieve overheid hebben niet-gouvernementele organisaties (ngo's) een belangrijke taak bij het scholen van jongeren, hen te leren discussiëren over de uitdagingen waar het land voor staat en het uitwerken van een gemeenschappelijke visie op de toekomst. Adly: "En dan worden ze van deelnemer aan een programma tot actoren die hun vaardigheden inzetten om een betere toekomst te realiseren."
Kleine bedrijfjes leasen flatdaken
Bijvoorbeeld als stadsboer. In het nieuwe Egypte van pakweg twintig jaar van nu hebben jongeren de kunst van de daklandbouw onder de knie, stelt Adly. Zij leerden het vak van de jongeren in de Gazastrip die, hiertoe gedwongen door de Israëlische blokkade, er al veel eerder mee startten. Met hun pionierswerk maakten zij duidelijk dat urban agriculture een grote belofte vormt voor het hele Midden-Oosten. Er zijn nog meer plaatsen in de wereld waar bewoners creatief omspringen met het gebrek aan ruimte, en ook díé vormen een bron van inspiratie. Zo produceren de stadstaten Hongkong en Singapore binnen de eigen gemeentegrenzen nu al 20 procent van alle vlees en groente die nodig zijn voor de inwoners. Een percentage dat nog flink kan groeien, zo denkt men daar. Adly is er op zijn beurt van overtuigd dat de stadsland- en stadstuinbouw in Caïro een potentiële goudmijn is. Hij droomt over duizenden jongeren die kleine bedrijfjes opzetten, en deals sluiten met flateigenaren voor de lease van hun daken. Ook balkons, braakliggende landjes en verwaarloosde parkjes worden productief ingezet. Een beperkte inzet van middelen en veel onderlinge uitwisseling van ervaringen stellen arme stadsbewoners in staat een (aanvullend) inkomen te verdienen met de productie van groente en kleinfruit.
Idealistische trainers bij ngo's zullen ontdekken dat het weinig zinvol is de jongeren te overtuigen van de milieuvoordelen van de stadslandbouw, ook al zijn die er volop. De armoede onder jongeren is zo groot dat het verdienen van een eigen inkomen de allerbelangrijkste motivatie is. Maar naarmate het succes van de stadslandbouw toeneemt - Adly is ervan overtuigd dat zeker een kwart van het benodigde voedsel voor Caïro in de toekomst op deze wijze kan worden verbouwd - groeit ook het inzicht in de andere voordelen. De leefbaarheid in de stad neemt toe. Doordat er veel minder trucks nodig zijn om groente en fruit van het platteland naar de stad te vervoeren, vermindert het verstikkende fileprobleem. Daardoor neemt de luchtvervuiling - berucht in de miljoenensteden in het Midden-Oosten als Caïro, maar ook in bijvoorbeeld Teheran - ook sterk af, een effect dat nog sterker wordt door de zuiverende werking van al het nieuwe groen. De stadslandbouw zorgt ook voor een verkoelend effect in de hete zomers. In de koude winters houden de groene daken daarentegen juist de warmte vast. En, misschien wel het allermooiste resultaat, zegt Adly, is dat de vogels, bijen en insecten - die de stad al lang geleden hadden verlaten - weer zullen terugkeren. Tot vreugde van heel wat inwoners.
Stadslandbouw is uiteraard niet dé oplossing voor de problemen van het Midden-Oosten, zegt Adly. Maar het vormt er wel een belangrijk onderdeel van. "Het helpt steden en stadsbewoners minder afhankelijk te zijn van industriële voedselproductie elders. En het maakt hen weerbaarder. Dat is belangrijk, ook met het oog op de verandering van het klimaat. Laten we er dus snel werk van maken, dan wordt deze droom werkelijkheid."
Emad Adly, arts en activist Als eerstejaars student medicijnen aan de universiteit van Caïro sloot Emad Adly (1957) zich aan bij de 'medische karavaans', een initiatief om medische diensten te brengen naar de sloppenwijken van de stad. Hij zag al snel in dat het gebrek aan hygiëne en milieuproblemen aan de basis staan van de meest voorkomende ziekten in de armenwijken, en ontleende er zijn slogan aan: "Behandel de oorzaken, niet de symptomen." Sinds die tijd is Adly actief op milieugebied. Nadat hij in zijn studententijd het Arab Office for Youth and Environment hielp opzetten, volgde ruim tien jaar later het Arab Network for Environment and Development. In 1996 stond Adly ook nog aan de basis van het Mediterranean Information Office for Environment, Culture and Sustainable Development, gevestigd in Athene. Zoals alle Egyptenaren heeft Adly een speciale band met de Nijl. Hij woonde vele jaren op het eiland Manial in de rivier, waar hij tal van milieu- en gemeenschapsprojecten opzette. Dat leidde in 2001 tot weer een nieuwe organisatie, het Nile Basin Discourse forum, waar hij sindsdien voorzitter van is. Adly is verder lid van verschillende nationale en regionale waterorganisaties, en is nationaal coördinator van het Small Grants Program van GEF/UNDP en het Local Initiative Facility for Urban Environment. Al sinds de Earth Summit in Rio in 1992 is hij betrokken bij het internationale overleg over duurzame ontwikkeling. Emad Adly schreef diverse boeken over milieu en duurzame ontwikkeling in Egypte en het Midden-Oosten, en is hoofdredacteur van Montada Al Biaa (Environment Forum Newsletter) en de Sustainable Mediterranean Newsletter. |
Lees meer over dit onderwerp
-
Publicatie / 8 januari 2021
-
Externe link / 28 december 2020
Stuur je herinneringen in voor onze jubileumwebsite
Het maakt ons niet uit of je 30 dagen of 30 jaar met ons samenwerkt: we horen graag van je! Wat vind je van Both ENDS? Wat is de toegevoegde waarde van Both ENDS in jouw werk? Hoe werken we samen? Wat is je meest bijzondere herinnering, en wat wens je voor de komende jaren? Deel je bijdrage voor ons 30-jarig jubileum!
-
Voor de pers / 14 december 2020
Minister Schouten: “We kunnen dit signaal voor een sterke bossenwet niet negeren”
Minister Carola Schouten (LNV) heeft vandaag in Den Haag symbolisch bijna 1,2 miljoen stemmen voor een sterke Europese bossenwet in ontvangst genomen. "Wat een indrukwekkend resultaat! Dit kunnen we niet zomaar naast ons neerleggen. We zetten de schouders eronder om dit signaal om te zetten in maatregelen", zei de minister.
-
Nieuws / 14 december 2020
Groene exportsteun biedt toekomstperspectief
Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.
-
Voor de pers / 13 december 2020
Persbericht: Nederland kan niet achterblijven nu Verenigd Koninkrijk stopt met fossiele exportsteun
Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.
-
Voor de pers / 12 december 2020
Bijna 1,2 miljoen burgers willen sterke Europese Bossenwet om wereldwijde ontbossing te stoppen
Amsterdam/Zeist, 12 december 2020
Meer dan een miljoen (1.193.652) Europeanen, waaronder veel* Nederlanders, roepen de EU op om te zorgen voor een ambitieuze Bossenwet, waardoor alleen nog ontbossingsvrije producten op de Europese markt zijn toegestaan. Niet eerder hebben zo veel burgers zich tijdens een zogenoemde publieksconsultatie van de Europese Commissie uitgesproken over een natuurthema. De oproepen worden in Nederland aangeboden aan minister Schouten (LNV).
-
Nieuws / 11 december 2020
Both ENDS publiceert nieuwe strategie 2025
Both ENDS heeft een nieuwe 5-jaar strategie. Met de nieuwe strategie werken we via drie strategische routes toe naar het bereiken van onze visie en missie: 1) Een krachtig en invloedrijk maatschappelijk middenveld; 2) Systeemverandering in publieke instellingen die mens en milieu vooropstellen; en 3) Transformatieve praktijken zijn de norm.
-
Blog / 7 december 2020
Vijf jaar GAGGA: “Zodra je beseft waar genderrechtvaardigheid om draait, laat het je niet meer los”
Door Annelieke Douma en Tamara MohrBijna vijf jaar geleden begon de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) aan haar missie om twee tot dusver vrijwel gescheiden werelden samen te brengen: die van organisaties voor rechtvaardigheid op milieugebied en de vrouwenbeweging. Vanuit Both ENDS hebben Annelieke Douma en Tamara Mohr het GAGGA-programma gecoördineerd. Samen kijken ze terug op vijf jaar leren en verbinden. Ze zijn blij met de uitkomsten van dit innovatieve programma.
-
Nieuws / 27 november 2020
Klimaatzaak tegen Shell is juist voor het mondiale Zuiden cruciaal
Volgende week begint de Klimaatzaak die Milieudefensie tegen Royal Dutch Shell heeft aangespannen om het bedrijf te dwingen te stoppen met het veroorzaken van gevaarlijke klimaatverandering en een meer duurzame koers te gaan varen. Zes Nederlandse organisaties besloten mede-eiser te worden. Onder hen ActionAid en Both ENDS, organisaties die buiten de Nederlandse grenzen werken aan mensenrechten, gendergelijkheid, milieu en duurzame ontwikkeling. Op het eerste gezicht niet heel voor de hand liggend? Juist wel, zeggen Nils Mollema (ActionAid) en Niels Hazekamp (Both ENDS).
-
Publicatie / 26 november 2020
-
Nieuws / 19 november 2020
Opinie: De blinde vlek van Nederlands klimaatbeleid is ons exportbeleid
Een verkorte versie van dit artikel werd op 18 november 2020 gepubliceerd in het FD.
We sluiten kolencentrales, we gaan van het gas af en we verduurzamen onze industrie. Maar onze inzet voor de wereldwijde klimaatcrisis stopt bij de grens. Want Nederland sponsort nog altijd de wereldwijde olie- en gasavonturen van Nederlandse fossiele bedrijven met 1,5 miljard euro per jaar aan staatsverzekeringen. Dankzij dit beleid raken arme landen als Mozambique verslaafd aan een fossiele economie zonder toekomst.
-
Evenement / 16 november 2020, 18:30 - 19:30
Business as Usual: Dutch neo-colonialism in Brazil
The Netherlands is a major business partner to Brazil and has not been deterred by the record of human rights' abuses by Bolsonaro's government, nor by the coup d'Etat against the president Dilma Rousseff in 2016. How do the Dutch economic ties with the Brazilian political and corporate elites affect the Brazilian population, in particular indigenous peoples, nature and the global climate?
-
Publicatie / 12 november 2020
-
Evenement / 12 november 2020, 16:00 - 17:30
Handel Anders! Een oproep voor eerlijke en duurzame handel
Op donderdag 12 november lanceert HandelAnders! de publicatie 'Handel Anders! Een oproep voor eerlijke en duurzame handel'
De bijeenkomst vindt om 16:00 in Nieuwspoort plaats en is te volgen via een livestream.
Programma
16.00 – Openingswoord moderator Natasja van den Berg
16.05 – Reactie Jan Pronk (voormalig minister van Ontwikkelingssamenwerking)
16.15 – Panel: Tuur Elzinga (FNV), Danielle Hirsch (Both ENDS) en Guus Geurts (Platform Aarde Boer Consument)
16.40 – Woordvoerders Handel Tweede Kamer
16.55 – Reactie panel op Kamerleden
17.05 – Vragen van journalisten
17.25 – Slotwoord Sara Murawski (Handel Anders! coalitie)
Meekijken en -luisteren?
Facebook-event: https://www.facebook.com/events/1638256386339076
Nieuwspoort livestream: https://www.nieuwspoort.nl/debatcentrum/live/
YouTube livestream: https://youtu.be/jF1vO6Pv3hQ
Op donderdag 12 november wordt de publicatie op deze website gepubliceerd. Vanaf dan is de publicatie ook op de HandelAnders! website te lezen en te downloaden.
-
Voor de pers / 11 november 2020
Exportondersteuning voor vuile energie in Afrika
Rijke landen, waaronder Nederland, verleenden sinds het ondertekenen van het klimaatakkoord van Parijs bijna 50 keer zoveel exportsteun aan projecten gerelateerd aan fossiele brandstoffen als aan projecten voor schone energie in vier Afrikaanse landen. Dat blijkt uit een onderzoek van vijf milieuorganisaties uit Ghana, Nigeria, Togo en Oeganda in samenwerking met Milieudefensie en Both ENDS. De rijke landen verzekerden via hun exportkredietverzekeraars energieprojecten met een totale waarde van 11 miljard US dollar. De helft van deze exportsteun is gerelateerd aan fossiele brandstoffen. Slechts 1% ging naar duurzame hernieuwbare energie.
-
Publicatie / 11 november 2020
-
Nieuws / 10 november 2020
FMO zet stap naar divesteren uit fossiel
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO heeft een verklaring over fossiele brandstoffen uitgebracht om stappen te nemen in klimaatactie. Both ENDS en partners zijn blij dat FMO eindelijk positie inneemt ten opzichte van fossiele brandstoffen, maar gaat wat ons betreft nog niet ver genoeg. Om daadwerkelijk bij te dragen aan duurzaamheid en gelijkheid, is het essentieel dat ontwikkelingsbanken niet meer in schadelijke fossiele projecten investeren.
-
Nieuws / 9 november 2020
Onze directeur Danielle Hirsch kandidaat op lijst GroenLinks
Danielle Hirsch, onze directeur, is kandidaat-Kamerlid voor GroenLinks voor de verkiezingen in maart 2021. Bij de vorige verkiezingen in 2017 was Hirsch lijstduwer voor GroenLinks.
-
Nieuws / 19 oktober 2020
Both ENDS en partners bezorgd over Indonesische omnibuswet
Both ENDS heeft samen met 13 andere Nederlandse NGO's en vakbonden een brief gestuurd over de Indonesische Omnibuswet aan de Nederlandse minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Wij uiten hiermee onze bezorgdheid over de overhaaste goedkeuring van dit pakket aan wetten door het Indonesische parlement.
-
Externe link / 19 oktober 2020
Noodklok over mogelijke golf van COVID-19 claims via ISDS
Landen kunnen te maken krijgen met een golf van claims van multinationals die via ISDS regeringen aanklagen wegens genomen maatregelen om de Covid-pandemie het hoofd te bieden. 630 Organisaties riepen al eerder dit jaar hun overheden op om maatregelen te treffen om dit te voorkomen. Met deze video zetten zetten we die boodschap opnieuw kracht bij, want helaas is de situatie nog onveranderd.