Het boerenleven stimuleren - “Eigen tomaten smaken echt zoeter”
Het boerenleven stimuleren - “Eigen tomaten smaken echt zoeter”
"Mijn vader was 103 jaar oud, toen hij vorig jaar overleed. Hij leefde op het platteland, at zijn eigen gezonde groente en fruit, dronk het alkaline water uit een stromende beek. Ik weet het, het is een ideale situatie die lang niet overal bestaat, maar ik zeg het omdat het platteland, mits er voldoende voorzieningen zijn, een plek is waar we lang en gelukkig kunnen leven."
Doen wat je zegt. Zenaida (Zen) Delica Willison is zo iemand. Dit jaar gaat ze met pensioen bij UNDP, de ontwikkelingsorganisatie van de VN. Daarna hoopt de Filipijnse samen met haar man, werkzaam bij dezelfde organisatie, op 100 kilometer van miljoenenstad Manilla een demonstratieboerderij voor biologische landbouw te beginnen. De grond (5 hectare) is al hun bezit. "Ik heb het geluk dat mijn man en ik er hetzelfde over denken." Er staat al een leefstijlcentrum voor de promotie van een gezonde levensstijl, waaronder het vegetarisme, het Talumpok Lifestyle Center. De begane grond is geschikt voor lezingen, workshops en het gezamenlijk nuttigen van maaltijden. Op de eerste verdieping zijn de slaapkamers. Op het terrein staat ook een kerk. "In 1986 onderging mijn leven een radicale verandering toen ik Zevende-dags Adventist werd. Ik beschouw dat als het beste dat me ooit is overkomen."
Er moet een wervende kracht uitgaan van het project. Delica Willison en haar man willen stedelingen laten zien dat het leven buiten de stad zijn charmes heeft en een wenkend perspectief is. "De manier waarop je leeft, is een voorbeeld voor anderen. Er is nooit een garantie dat wat je doet effect heeft, maar in je leven moet je doen wat binnen je vermogen ligt."
De naam van het nieuwe project is NEWSTART. De N staat voor voeding (nutrition). Delica Willison: "Je moet het goede voedsel in de juiste hoeveelheden op het juiste tijdstip eten. We gaan mensen leren hoe ze goed koken, met de goede bestanddelen." De E staat voor lichamelijke oefening (exercise). "We moeten veel bewegen, wandelen, fietsen, actief zijn. Zelfs op het platteland zijn mensen niet meer gewend ver te lopen, naar werk of school: ze gebruiken bromfietsen en motoren." De W van water benadrukt dat het belangrijk is "veel puur alkalisch water te drinken dat verzuring van het lichaam tegengaat. Minstens acht glazen per dag." De S, van zonlicht (sunshine): een bron van vitamine D. De T van geloof (trust) in God behoeft volgens Willison geen toelichting. En ook de R van rust spreekt voor zich: we hebben minstens acht uur slaap per dag nodig, vindt Delica Willison, en een hele dag rust in de week. De laatste T staat voor matigheid (temperance). "Gebruik niets dat slecht is voor je lichaam, zoals alcohol, tabak of drugs, en overdrijf ook niet de goede dingen."
De boerderij is nog niet helemaal in bedrijf. "We zijn wel bezig bomen te planten. Fruitbomen als mango's, kokos, bananen, avocado, papaya en tamarinde. Maar ook mahonie en nara. Ook zijn er moestuinen" Er komen al veel mensen kijken, met name stedelingen uit Manilla en Batangas. "Ze komen er graag, om even weg te zijn van de vervuilde stad, om zich te laven aan het plattelandsleven." Als het stel zich hier heeft gevestigd, kunnen de mensen meedoen aan seminars, lezingen bijwonen, of genieten van de bonsai-tuin van mijn broer of zijn vijver met koikarpers. Je kunt er je tent neerzetten. Gasten hoeven niet te betalen, maar de meeste doneren geld voor de schoonmaak. Na hun verblijf gaan ze terug naar het gemak van de stad. Want er zijn maar weinig mensen die hun handen vies willen maken. Boeren is ook niet gemakkelijk, weet ik uit eigen ervaring. Mensen krijgen van jongs af aan te horen dat ze goed hun best moeten doen op school, goed moeten studeren, zodat ze daarna een luxueus leven kunnen leiden in Amerika of Europa, waar ze verpleegster of zo worden. Dat is de mentaliteit waarin hele generaties opgroeien: er is hoop in het Westen. Waarom zouden ze dan leren groente en fruit te telen?"
Om mensen zo ver te krijgen dat ze het leven op het land weer zien als iets waardevols is een geïntegreerde aanpak nodig, zegt Delica Willison. "Al op school moeten jongeren leren hoe je tomaten plant. In de schooltuinen. Niet vanwege het diploma, maar om dat werk te gaan waarderen. Kinderen moeten ervaren hoe het is de vruchten van je eigen arbeid te proeven. Of het nou inbeelding is of echt: die smaken echt zoeter!"
De demonstratieboerderij en het leefstijlcentrum sluiten naadloos aan bij haar grote wens: de revitalisering van de landbouw en de herwaardering voor het platteland. "Mijn perspectief is altijd de lokale gemeenschap geweest."
Onze dromen dromen
Als jonge studente raakte Delica Willison begin jaren zeventig betrokken bij de oppositie tegen de toenmalige Filipijnse president en dictator Ferdinand Marcos en zijn vrouw Imelda. Ze werd opgepakt en belandde met haar dochtertje van twee jaar in de gevangenis. Ze zat lang vast. "Maar we moeten onze dromen dromen en bereid zijn er de prijs voor te betalen om ze waarheid te laten worden." Na 801 dagen in de gevangenis werd ze vrijgelaten, mede dankzij internationale druk van Amnesty International.
Delica Willison studeerde verpleegkunde, sociologie, bedrijfskunde en gezondheidszorg in de Filipijnen en ontwikkelingspraktijk in Engeland. Ze geldt als een specialist op het gebied van rampen en het verminderen van risico's daarop, en heeft een indrukwekkende staat van dienst. "Iets wordt pas een ramp als mensen er niet tegenop zijn gewassen. Bijvoorbeeld omdat ze totaal onvoorbereid zijn. Dat geldt voor natuurrampen als tyfoons, maar ook voor rampen die door mensen worden veroorzaakt. Het is mijn werk om regeringen, organisaties en mensen hierop te wijzen." Sinds 2005 doet ze dat vanuit Bangkok, waar ze voor UNDP werkt als adviseur op het gebied van risicovermindering bij rampen.
Ze vindt het 'best lastig' om haar ideaal onder woorden te brengen, "want er zijn zoveel problemen die er om schreeuwen allemaal tegelijk aangepakt te worden. Zoals corruptie, werkloosheid, de lage productiviteit. Maar als ik ergens zou moeten beginnen, is dat op het platteland. Ik wil het boeren opnieuw stimuleren."
Die wens komt onmiskenbaar voort uit haar afkeer van megasteden in Azië. "Bijna alle steden zijn hier vreselijk verstopt. En er heerst een totaal gebrek aan discipline. Niet alleen het verkeer is een stinkende puinhoop, je kunt ook niet over de stoep lopen, dus bewegen, door de manier waarop winkels, restaurants en werkplaatsen hun waren er aanprijzen of uitventen. We zijn zo ongezond door onze levensstijl, die wordt bevorderd door het stadsleven. Als je het platteland ontwikkelt, kun je mensen aanmoedigen daar te gaan wonen."
Magneet
De economische mogelijkheden van steden werken als een magneet op plattelandbewoners, voor wie de economische mogelijkheden daadwerkelijk "heel klein" zijn en de kans op verbetering praktisch nihil. "Het is inderdaad moeilijk om boer te zijn. Boeren trekken naar de stad en komen meestal terecht in de uitdijende informele sector. Daar krijgen ze problemen met huisvesting, gezondheid, veiligheid. Als er dan iets onverwachts gebeurt in hun leven, als ze een tegenslag krijgen, kan dat al gauw uitgroeien tot een persoonlijke ramp. Want ze hebben niks en niemand om op terug te vallen. Op het platteland kunnen ze ten minste nog hun eigen voedsel verbouwen."
Gemakkelijk zal het niet zijn om boeren te overtuigen op het platteland te blijven, of om voormalige boeren te stimuleren terug te keren naar het platteland, waar veel gewapende conflicten zijn. "Militarisering heeft een negatief effect op lokale boeren, die zijn onderworpen aan allerlei beperkingen. Daar komen de toenemende kosten voor agrarische inputs bij, zoals kunstmest en landbouwmachines, en de moeilijkheden om krediet tegen lage rente te krijgen. Dus een oproep om terug te gaan naar het platteland, moet samengaan met prikkels. Zoals het stimuleren van biologische landbouw, een goede gezondheidszorg op poten zetten, de afzet van landbouwproducten organiseren. Dat moet je allemaal tegelijk doen."
De stad trekt niet voor niks: er zijn meer economische mogelijkheden, kinderen hebben betere vooruitzichten op goed onderwijs. "Dat is waar. Vandaar dat je er niet bent met alleen te zeggen dat mensen terug naar het platteland 'moeten'. Het onderwijs op het platteland moet naar een veel hoger niveau, onder meer door leraren goede salarissen te betalen. Dan trek je betere onderwijzers aan dan nu. Nu gaan de beste naar de stad, omdat ze daar meer kunnen verdienen, en de slechte blijven achter. Minstens zo belangrijk is een goed gezondheidssysteem. Op het platteland zijn nu geen doktoren, zelfs geen vroedvrouwen." Die gezondheidszorg hoeft helemaal niet duur te zijn. "In de steden draait gezondheidszorg om ziekenhuizen en dure medicijnen. Maar op het platteland is zo veel kennis over traditionele geneeskunde, over geneeskrachtige kruiden."
Voor elke regio zijn specifieke instrumenten en maatregelen nodig. Een vissersgemeenschap is anders dan een boerendorp in de bergen. "Als je weet dat een bepaalde gemeenschap geen rijst of graan kan produceren, maar wel goed is in het maken van bijzonder handwerk, moet je dat ondersteunen. Elke gemeenschap produceert datgene wat het beste bij die gemeenschap past. Zorg er voor dat gemeenschappen hun producten aan elkaar kunnen verkopen, zodat ze optimaal van elkaar kunnen profiteren. Daarvoor is een vervoer- en transportsysteem nodig. Ik zeg niet dat dit dé oplossing is, maar het is een hoopvolle richting."
Wat Delica Willison betreft blijven steden centra van het culturele en intellectuele leven. "Er zullen ook altijd mensen naar steden trekken. Die ontwikkeling wil ik niet stoppen. Wel wil ik een gebalanceerde benadering van stad en platteland. Als je veerkrachtige steden promoot, moet je ook een veerkrachtig platteland promoten. Het zelfde geldt voor veiligheid, gezondheidszorg, educatie, toerisme: verdeel de middelen eerlijk over het land. Ik pleit er niet voor om ontwikkelde gebieden minder te ontwikkelen. Maar laten we stoppen met het eenzijdig pompen van geld en ontwikkeling in al ontwikkelde gebieden. Ik wil een scheve ontwikkeling corrigeren."
Verpleegkundige wordt rampendeskundige
Zenaida Delica Willison (1950) kreeg het zorgen voor anderen met de paplepel ingegeven. Haar vader was in hun dorp een traditionele en ongeschoolde kruidendokter en genas mensen gratis met simpele middelen als boomschors, bladeren, water en hitte. Ook de jonge Zenaida wilde dokter worden, maar dat vonden haar ouders geen goed idee. In plaats daarvan besloot ze verpleegkundige te worden. Na twee jaar stapte ze over op bedrijfskunde, aan het lyceum van Batangas. Daar raakte ze, zoals zo velen van haar generatie, betrokken bij protesten tegen de dictatuur van president Ferdinand Marcos en zijn vrouw Imelda. Ze verhuisde naar Manilla. Na vier jaar oppositionele acties werd ze in 1974 gearresteerd en samen met haar dochtertje opgesloten. Delica Willison studeerde in de Filipijnen en Engeland. Ze houdt zich al haar hele arbeidzame leven bezig met het verkleinen van de risico's bij rampen. Ook is ze consultant voor veel organisaties. Haar inmiddels volwassen dochter werkt in dezelfde sector.
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 15 april 2024
Het jaar van de waarheid: EU-Lidstaten aan zet om ontbossing daadwerkelijk tegen te gaan
Door Paul WolvekampDe EU is ’s werelds grootste ‘importeur van ontbossing’. Dit, als gevolg van de enorme volumes niet-duurzaam geproduceerde soja, hout, palm olie en andere grondstoffen die EU-lidstaten importeren. Het Europees Parlement en de Europese Raad hebben, na vele jaren vertraging, in december 2023 een wet aangenomen om dit probleem te adresseren: De EU Deforestation Regulation (EUDR)
-
Nieuws / 4 april 2024
EU ECA-tracker voor uitfasering fossiele brandstoffen onthult achterblijvende inzet van EU-lidstaten voor de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs
Ons nieuwe rapport EU ECA fossiele brandstof phase-out tracker van Both ENDS, Counter Balance en Oil Change International werpt licht op het zorgwekkende gebrek aan harmonie tussen het exportkredietklimaatbeleid van de EU-lidstaten.
Het rapport is op 17 april bijgewerkt naar aanleiding van nieuwe reacties van de lidstaten op hun beleid.
Lees meer in dit artikel (Engels)
-
Blog / 4 april 2024
If we women don't speak up, no one will speak for us
Door Maaike Hendriks en Tamara MohrAfgelopen februari ontmoetten vrouwen van over heel de wereld elkaar in Indonesie. Vrouwen die opkomen voor het milieu en mensenrechten, en vrouwen die daarbij allemaal te maken hebben gehad met geweld. GAGGA, the Global Alliance for Green and Gender Action, helpt deze dappere vrouwen. Lees het blog over hun samenzijn (dit blog is in het Engels).
-
Nieuws / 2 april 2024
De Klimaatzaak tegen Shell
Op 26 mei 2021 won Milieudefensie samen met zes NGO's de Klimaatzaak tegen Shell. Het bedrijf moet van de rechter zijn CO2-uitstoot in 2023 met 45% verminderen (ten opzichte van 2019). Shell besloot in hoger beroep te gaan. De zittingsdagen van het hoger beroep vinden plaats op 2, 3, 4 en 12 april 2024. We hopen dat er een paar maanden later dit jaar een uitspraak van de rechter komt.
-
Nieuws / 27 maart 2024
Bestuurswissel: in gesprek met Paul Engel en Leida Rijnhout over de unieke kracht van Both ENDS
Na acht jaar bestuursvoorzitter te zijn geweest geeft Paul Engel het stokje door aan Leida Rijnhout. In dit duo-interview kijken we terug en vooruit met de beide voorzitters. Paul Engel, afzwaaiend bestuursvoorzitter, steekt meteen enthousiast van wal: “Deze organisatie bedenkt zelf wat ze doen en dat doen ze heel goed. Als bestuur helpen we en hebben we -op afstand- een paar lijntjes om daarbij te ondersteunen”. Een gesprek over voorop lopen in de systeemverandering en het samenwerken over heel de wereld.
-
Voor de pers / 25 maart 2024
Een baggerwereld: wereldwijd onderzoek naar verwoesting Nederlandse baggeraars
Een baggerwereld; onderzoek onthult hoe Nederlandse baggeraars wereldwijd structureel mensenlevens en het milieu verwoesten met hulp van belastinggeld
OPROEP! Tijd voor een grondige schoonmaakbeurt van overheidssteun aan de baggersector, overheid stop de steun in drie lopende projecten direct!
-
Publicatie / 25 maart 2024
-
Nieuws / 19 maart 2024
Both ENDS – best bijzonder
Bij Both ENDS dragen we eigen verantwoordelijkheid, zelfsturing, een open feedbackcultuur en persoonlijke ontwikkeling hoog in het vaandel. Chaos, denk je? Nee hoor, het zorgt voor een effectieve manier van werken met veel plezier. De platte organisatiestructuur die Both ENDS sinds 2016 implementeert heeft gezamenlijkheid als uitgangspunt. Ook hierin zie je ons doel 'Connecting people for change' terugkomen.
-
Blog / 14 maart 2024
Bringing local realities to board level: GAGGA and Both ENDS partners at the GCF B38 in Rwanda
Last week Both ENDS participated in the 38th Board Meeting of the Green Climate Fund in Kigali, Rwanda, together with GAGGA partners Fatoumata Mbodji (LSD Senegal), Emem Okon (Kebetbache Nigeria), Alda Salomao (Tindzila Mozambique), Zenabou Segda (Women Environmental Program Burkina Faso) and Ibrahima Dia (IED Afrique, project lead in the Communities Regreen the Sahel program).
-
Nieuws / 12 maart 2024
Gender just climate action and solutions are in urgent need of your support
Women, girls, trans, intersex, and non-binary people from local and Indigenous communities are at the forefront of fighting for climate and environmental justice against false climate solutions. The time is now to resource the transformative climate solutions led by women, girls, inter, non-binary and trans people and stop investment in false climate solutions. Commit your support to uphold human rights and invest in women’s leadership in gender- just climate solutions!
-
Nieuws / 12 maart 2024
Gelijkwaardigheid als sleutel voor internationale handel
Handel stond de afgelopen tijd weer in de wereldwijde schijnwerpers. Onlangs kwamen ministers uit de hele wereld bij elkaar in Abu Dhabi bij de WTO voor onderhandelingen over de wereldhandel in de komende jaren. De aanwezige deelnemers uit het maatschappelijk middenveld werden echter de mond gesnoerd.
-
Evenement / 10 maart 2024, 12:00 - 20:30
Feminist Future Festival
Op 10 maart is Feminist March terug. Dit keer niet alleen met een nieuwe mars, maar ook met een nieuw evenement: de eerste editie van het Feminist Future Festival.
-
Voor de pers / 4 maart 2024
Certificatie hout uit Maleisië voor Nederlandse bouw mogelijk onterecht
-Dit is een gezamenlijk persbericht van Both ENDS, Keruan, SAVE Rivers Network, Bruno Manser Fonds en The Borneo Project-
Nederland is de grootste importeur van kozijnhout uit Maleisië. Al decennia protesteert en klaagt de lokale inheemse bevolking, gesteund door belangenorganisaties, over misstanden bij de houtkap, die bos verwoest en mensenrechten schendt. Staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur & Waterstraat heeft een onafhankelijke expertgroep vorig jaar een kort onderzoek -op afstand- laten doen. Dit onderzoek is onlangs vrijgegeven en gedeeld met de advocaat van de belangenorganisaties. Daaruit blijkt dat de zorgen van de lokale bevolking mogelijk terecht zijn. De staatsecretaris gaat nu akkoord met een uitgebreider internationaal onderzoek en veldbezoek. Dat stemt de betrokkenen hoopvol. Ondertussen gaat de houtkap in Maleisië wel door, evenals de het bouwen met dit controversiële hout in Nederland.
-
Nieuws / 14 februari 2024
Petitie: bescherm het Saamaka-volk en de Amazone
Het Saamaka-volk, een stam met Afro-afstammelingen in Suriname beschermt bijna 1,4 miljoen hectare Amazone-regenwoud. Ze dringen er al tientallen jaren bij de regering op aan om hun voorouderlijke territoriale landrechten te erkennen.
-
Nieuws / 8 februari 2024
Pensioenfonds PFZW stopt met investeren in fossiele bedrijven
Een besluit waar we lang op hebben gewacht: een van de grootste pensioenfondsen Pensioenfonds Zorg en Welzijn stopt met het investeren in het grootste deel van de olie- en gasbedrijven. PFZW volgt daarmee ABP en PME op.
-
Nieuws / 8 februari 2024
De lakmoesproef van de vernietigende racebaan in Lombok
Een racebaan voor internationale motorraces in Lombok blijft mensenrechtenexperts over de hele wereld zorgen baren. Both ENDS samen met vele partners maakt zich steeds meer zorgen over de implicaties van het project voor de ethische normen van wereldwijde ontwikkelingsfinanciering in de toekomst en de waarborging van sociale- en ecologische standaarden.
-
Evenement / 30 januari 2024, 14:00 - 15:30
Online sessie: De gevolgen voor het milieu en de mensenrechten bij het winnen van grondstoffen: lithium in de hoge Andes, Argentinië
Welke gevolgen heeft grondstofwinning voor het milieu en de mensenrechten? Samen met Wetlands International Europe en de EU Raw Materials Coalition organiseert Both ENDS een online sessie waarin we een open discussie faciliteren over deze consequenties. Aanleiding is de Raw Materials Week in november 2023 en het voorlopige akkoord over de Critical Raw Material Regulation.
-
Nieuws / 25 januari 2024
2024 is het jaar om ons te verenigen
Both ENDS nodigt dit jaar partners wereldwijd uit om mee te werken aan een nieuwe strategie. En we blijven ons inzetten voor het versterken en verbinden van inspirerende initiatieven die wij dagelijks tegenkomen in onze projecten en bij onze partners.
-
Nieuws / 25 januari 2024
'Er kan geen transitie plaatsvinden als je niet over consumptiepatronen praat'
De Tweede Kamerverkiezingen in Nederland zijn achter de rug en het stof is inmiddels neergedaald. Hoe het nieuwe kabinet er ook uit zal zien, één ding is duidelijk geworden: in Nederland ligt de focus vooral op ons eigen land. Buitenlandse kwesties speelden tijdens de verkiezingen amper een rol en we zien hetzelfde bij het proces rondom de kabinetsformatie. Nog verontrustender is dat sommige winnaars van de verkiezingen zich verder willen afsnijden van de wereld om ons heen.
-
Nieuws / 22 januari 2024
Is de reputatie van Nederland als wereldleider op het gebied van waterkennis terecht?
Nederland is een grote speler in de mondiale watersector, maar niet zelden leiden onze investeringen tot mensenrechtenschendingen en milieuproblemen in de landen waar ze plaatsvinden. Aan welke knoppen kan een nieuw Kabinet draaien om de Nederlandse voetafdruk in het buitenland te verkleinen? Ellen Mangnus ging daarover in gesprek met verschillende experts: vandaag deel 3.