Both ENDS

Zoeken
En
Nl
Blog / 23 november 2016

Zeemeerminnen en zeemeermannen

Er waren dit jaar bij de klimaatonderhandelingen best veel side-events over gender. Gender gaat over vrouwen en mannen, niet over hun biologische verschillen, maar over verschillen in rollen, behoeften, rechten en toegang tot besluitvorming onder andere.

FCAM_Marrakech_web

Side event van FCAM, Marrakech 2016

 

Klimaatverandering anders voor vrouwen en mannen
Klimaatverandering raakt arme mensen het zwaarst in deze wereld. Dat komt omdat de meeste gevolgen nu in arme tropische landen te voelen zijn. Mensen die arm zijn hebben weinig middelen om na het verlies van hun oogst, hun huis, hun familie weer op te krabbelen. Ze hebben geen spaarpotjes en verzekeringen. Van de allerarmsten is de meerderheid vrouw. Dus klimaatverandering raakt vrouwen het zwaarst.


Daarnaast hebben mannen en vrouwen op verschillende manieren last van klimaatverandering. Als er bijvoorbeeld minder regen is door klimaatverandering, moeten vrouwen en meisjes vaak verder lopen om water te halen. Waterhalen is in veel gemeenschappen vrouwenwerk. Meisjes kunnen daardoor korter naar school, of hun huiswerk doen. Soms moeten vrouwen wel 4 uur per dag lopen om water te halen.

watervrouwen_web
In het klimaatverdrag van 1992, waar later het bekende Kyoto protocol op volgde, was dit genderaspect helemaal niet terug te vinden. Er werd niet over mensen, laat staan over mannen en vrouwen gesproken. Alleen over huidige en toekomstige generaties.


In de loop van de tijd werd gender wel een aandachtspunt in het officiële proces, en in 2014 werd in Lima het werkprogramma over gender binnen het verdrag opgezet. Er is een workshop gehouden, er is een rapport opgesteld. Hier in Marrakesh is het programma verlengd met 3 jaar en zal een actieprogramma worden opgesteld.


Gender: meer nodig dan alleen afvinken
Maar gaat dat helpen? In een van de vele side-events hoorde ik: gender wordt vaak achteraf nog even toegevoegd. Oh ja, gender. Waar is het boxje dat ik kan aanklikken?


Als je rekening wilt houden met de verschillen tussen mannen en vrouwen, ervoor wilt zorgen dat vrouwen net zo goed als mannen gehoord worden bij besluiten over hun land, hun toekomst en klimaatacties, dan moet je ze vragen wat ze nodig hebben. Vrouwen moeten kunnen meepraten over besluiten die hen aangaan.


Omdat vrouwen andere rollen hebben dan mannen, bijvoorbeeld het voedsel verbouwen voor de familie, de zaden kiezen die volgend jaar gezaaid zullen worden, de medicijnen ontwikkelen met traditionele kennis van planten, hebben ze ook andere kennis dan mannen. Kennis die heel nuttig kan zijn als element van klimaatacties. Dat is een tweede reden om vrouwen vaker te horen.


Zijn wij allemaal zeemeerminnen?

Afgelopen week mocht ik ook naar het "high level event for women leaders". Daar zou ik krachtige en machtige vrouwen ontmoeten, zoals de president van de Marshalleilanden Hilda Heine, de schone-energiekampioen van de VN Rachel Kyte en Mary Robinson,ex-president van Ierland en nu hoofd van haar eigen Mary Robinson Foundation die zich inzet voor een mensenrechtenbenadering van klimaatverandering.


Naast de inspirerende woorden van deze vrouwelijke leiders kregen we ook een filmpje te zien waarin een mooie langharige dame zich esthetisch uitstrekte in het bos, op het strand, op de tekentafel en hé, had ze nu een vissenstaart? Wat was de boodschap van dit filmpje? We shall all be mermaids?

  

MaryRobinson_Marrakech_web

Mary Robinson

 

Een vrouw naast me legde het me uit. Omdat wij als vrouwen verzorgers zijn, zijn we verbonden met het lot van de aarde. Wij voelen in onze lichamen de pijn die de aarde voelt.


Paf! Ik schrok wakker. Hoezo vrouwen de verzorgers? Was dat niet een genderrol die ons opgedrongen is? Mijn man is ook een goede verzorger, krijgt hij nou ook een vissenstaart? Ik raakte helemaal in de war.


Verbonden met de aarde
Ik geloof zeker dat de mens - vrouwen en mannen - met de aarde verbonden is. Keiharde bèta-wetenschapper André Kuipers vloog met een shuttle weg van de aarde. Hij zag onze mooie blauwe planeet ver weg van hem draaien en voelde zich afgrijselijk.


Hij realiseerde zich dat hij als mens op de aarde hoort te zijn. Dat is het ecosysteem waarmee we als menselijke soort verbonden zijn. Vrouwen én mannen. Wij kunnen niet zonder de aarde leven.


Laten we dus goed voor de aarde en onszelf zorgen, voor zeemeerminnen én zeemeermannen.

Lees meer over dit onderwerp