Both ENDS

Zoeken
En
Nl
Nieuws / 17 februari 2016

Hoe effectief zijn klachtenmechanismes van ontwikkelingsbanken?

Ontwikkelingsbanken zoals de Wereldbank, de Asian Development Bank, de Duitse DEG en de Nederlandse FMO hebben een aantal cruciale overeenkomsten: ze opereren met publiek geld en hebben als uiteindelijk doel armoede te bestrijden en ontwikkeling te bevorderen. Maar in de praktijk blijkt dat ‘ontwikkeling’ een ruim begrip is, want lang niet iedereen profiteert van de projecten waarin door deze banken wordt geïnvesteerd. Integendeel: vaak zijn grote groepen mensen juist de dupe van de investeringen van ontwikkelingsbanken. Onder druk van maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, heeft een aantal ontwikkelingsbanken een klachtenloket ingesteld, waar gedupeerden verhaal kunnen halen.

In het rapport ‘Glass half full? The State of Accountability in Development Finance’ onderzoeken elf organisaties hoe effectief deze klachtenprocedures zijn. 


Primeur bij de Wereldbank

Both ENDS stond in de jaren '90 samen met een aantal andere NGOs aan de wieg van het eerste formele klachtenmechanisme in de financiële sector, namelijk dat van de Wereldbank. De projecten van de Wereldbank, bedoeld om ‘goed te doen’, bleken vaak juist een tegengesteld effect te hebben. “Grote infrastructuurprojecten zoals dammen, wegen, kanalen, havens en mijnen, die eigenlijk waren bedoeld om landen economisch vooruit te brengen, veroorzaakten zoveel schade en milieuvervuiling dat de levensomstandigheden voor grote groepen mensen juist veel slechter werden”, zegt Pieter Jansen, beleidsmedewerker bij Both ENDS. “In veel gevallen werden mensen zelfs zonder pardon van uit hun huis gezet of van hun land gejaagd, zonder daarvoor gecompenseerd te worden.”

 

Erkenning en compensatie

De Wereldbank stelde onder druk van het maatschappelijk middenveld uiteindelijk een aantal sociale- en milieucriteria op waaraan haar eigen investeringen minimaal moesten voldoen. Om te zorgen dat de Bank daadwerkelijk aansprakelijk zou kunnen worden gesteld voor eventuele schade, werd ook een klachtenmechanisme ingesteld. Na de Wereldbank namen steeds meer ontwikkelingsbanken het voorbeeld van de Wereldbank over en steeds meer lokale gemeenschappen weten, vaak met hulp van maatschappelijke organisaties, de weg naar deze klachtenloketten te vinden. Ze zoeken erkenning voor de schade die ze ondervinden als gevolg van investeringen van deze banken, en ze hopen eerlijk gecompenseerd te worden.  

 

Wat gaat goed en wat kan beter?

“Dit rapport analyseert het functioneren van de klachtenmechanismen van elf ontwikkelingsbanken. Er wordt geconstateerd dat er weliswaar zaken goed gaan, maar dat er op veel punten verbetering nodig is”, zegt Jansen. “Procedures zijn te ingewikkeld en ondoorzichtig en duren te lang, en de resultaten ‘op de grond’ zijn nog nauwelijks zichtbaar.” De bevindingen kunnen in eerste instantie dienen als input voor de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO en de Duitse DEG, die momenteel allebei een evaluatie van hun eigen klachtenmechanismes doen. Both ENDS en de andere organisaties zullen samen met deze en andere ontwikkelingsbanken blijven werken aan het optimaliseren van sociale en milieucriteria en de effectiviteit van bijbehorende klachtenprocedures.

 

Meer info:

Het persbericht  dat is uitgebracht naar aanleiding van het rapport

Het rapport: ‘Glass half full? The State of Accountability in Development Finance’ 

De website 'Human Rights and Grievance Mechanisms

 

Lees meer over dit onderwerp