Palmolie: problemen nog niet geolied opgelost
De afgelopen week vond in Medan, Indonesië de Round Table 11 on Sustainable Palm Oil plaats. Een van de belangrijkste onderwerpen die centraal stond zijn de toenemende conflicten over landgebruik, vooral in Indonesië, maar in toenemende mate ook elders in Azië, in Afrika en Latijns Amerika. De oorzaak: slecht gereguleerde productie van palmolie, grondstof voor een enorme reeks producten die we dagelijks gebruiken, en als biobrandstof als alternatief voor fossiele brandstoffen.
Welvaart en leed
Palmolie brengt welvaart in productielanden, vooral voor de grote producenten. Maar palmolie is ook een bron van conflicten tussen palmoliegiganten en bewoners van regio’s waar plantages vaak worden gerealiseerd zonder rekening te houden met de rechten van de lokale of inheemse bevolking en de natuur. Deze conflicten tussen bedrijven, overheden en burgers worden zelden bevredigend opgelost door de juridische instellingen van de betrokken landen zelf.
RSPO
Sinds oprichting van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO) begin jaren 2000 beoogt dit samenwerkingsverband waar meer dan 1300 bedrijven lid van zijn te waarborgen dat grootschalige teelt van palmolie géén nadelige gevolgen voor mensenrechten en milieu oplevert. In de RSPO zit bijna iedereen die iets met palmolie te maken heeft: plantagebedrijven, retail, bankwezen, energiemaatschappijen, verwerkers en handelaren, en NGO’s. Circa 16 procent van ‘s werelds totale palm olieproductie is nu RSPO gecertificeerd.Maar hiermee worden lang niet alle problemen opgelost, verre van dat.
Conflicten oplossen
De sterk groeide vraag naar palmolie en de hierdoor steeds maar uitdijende vraag naar land voor het produceren ervan levert steeds meer landconflicten op. Het Nationale Landagentschap van Indonesië berekent dat er ca. 4000 aan palm olie gerelateerde landconflicten alleen al in Indonesië zijn. In 2009 initieerde Both ENDS een binnen de RSPO al snel zeer breed gedragen initiatief om een RSPO Dispute Settlement Facility op te richten, met als doel plantagebedrijven en lokale gemeenschappen te helpen met het oplossen van conflicten over land. Het RSPO Secretariaat heeft nu DSF-Unit met eigen staf opgezet, geassisteerd door een adviesraad bestaande uit bedrijven, mediatie-experts en NGO’s.
Documentatie
En dat is hard nodig. De recente publicatie ‘’Conflict or Consent. The Oil Palm Sector at the Crossroads’’ door partnerorganisaties Forest Peoples Programme, TUK en lokale organisaties geeft een gedetailleerde documentatie van 16 ernstige landconflicten in Azië en Afrika. Conflicten waarbij ook prominente leden van de RSPO betrokken zijn. Op basis van dit rapport hebben FPP, Both ENDS, UK en Sawit Watch voorafgaande aan de Round Table 11 een 3-daagse workshop georganiseerd met 60 vertegenwoordigers van lokale NGO’s en gemeenschappen. De conclusie is dat RSPO binnen 6 maanden voortgang op de afhandeling van klachten en oplossing van conflicten en verbeterde screening en training van auditors (‘Certifying Bodies’) terug meldt aan de RSPO-leden.
Werken aan verbetering
Tijdens de Round Table zelf is tijdens de opening van de conferentie waar ruim 750 mensen aan deelnamen de film ‘Mapping our Future’ vertoond. Deze film is onderdeel van een door Both ENDS en ICRAF in samenwerking met Mekon Ecology, Nederlandse universiteiten, lokale NGO partners en het lokale bestuur van het district Sanggau in Centraal Kalimantan uitgevoerd project om meer participatieve vormen van landgebruiksplanning te ontwikkelen.
Veel vragen
Tijdens de Round Table conferentie is verder gewerkt aan de uitkomsten van de Workshop Conflict or Consent door met plantagebedrijven om de tafel te zitten met als concrete vraag: Hoe kunnen landconflicten in voorkomen c.q. opgelost worden? Welke ervaringen zijn daarbij van belang? Hoe kunnen we zowel lokale gemeenschappen als bedrijven beter toerusten om goed geïnformeerd, in harmonie en respect voor lokale omstandigheden, cultuur en rechten met elkaar de onderhandeling aan te gaan? Hoe kunnen inheemse volken en lokale gemeenschappen die hun land en hun inkomensbronnen bedreigd zien door de landhonger van de palmolieproducenten zich verweren tegen de aanslagen op hun bestaan? In de nabije toekomst zal de RSPO concrete stappen moeten zetten om hier antwoord op geven.
RSPO is maar een onderdeel van het totaal
De RSPO kan het niet alleen. Een veel actievere houding van overheden – zowel in productenlanden als in consumentenlanden is essentieel. Het is daarbij goed in herinnering te brengen dat de RSPO is ontstaan juist omdat dezelfde overheden het lieten afweten. Landconflicten, ontbossing en milieuvervuiling zijn immers het gevolg van gebrek aan adequate ruimtelijke ordening, corruptie en handhaving van wet- en regelgeving. De rechten van de lokale bevolking en collectieve goederen zoals bosbehoud worden onvoldoende beschermd. Het is een goede ontwikkeling dat naast NGO’s ook steeds meer bedrijven er op aan dringen dat overhedendoen wat ze moeten doen. Daarnaast is het essentieel dat handelaren en afnemers van palm olie – met name de supermarkten - alleen nog maar RSPO-gecertificeerde palmolie in hun assortiment hebben. Dit geeft RSPO ook meer kracht om af te dwingen dat plantagebedrijven zich aan de afspraken houden.
Sterke rol RSPO in de afgelopen zomer
Positief is dat RSPO en concrete bijdrage heeft geleverd aan het indammen van bosbranden. Toen afgelopen zomer Indonesië en buurstaten weer omgeven waren door rookgordijnen heeft RSPO streng gecontroleerd of zich onder haar leden plantagebedrijven bevonden die zich schuldig hebben gemaakt aan het veroorzaken van bosbranden. RSPO heeft daartoe een onafhankelijke expertise ingeschakeld. Door vergelijking van de brandhaarden op satellietbeelden met de kaarten van concessies RSPO-leden kon worden geconcludeerd dat vrijwel geen van de leden de ‘’zero-burning’’ afspraken geschonden heeft.
Both ENDS werkt hard voor het realiseren van de doeleinden van RSPO; als lid van RSPO, als vertegenwoordiger van de sociale NGO’s in het RSPO-bestuur, als co-voorzitter van het RSPO-DSF en door de ondersteuning die we bieden aan lokale organisaties in productielanden.
Meer over de RSPO
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 27 maart 2024
Bestuurswissel: in gesprek met Paul Engel en Leida Rijnhout over de unieke kracht van Both ENDS
Na acht jaar bestuursvoorzitter te zijn geweest geeft Paul Engel het stokje door aan Leida Rijnhout. In dit duo-interview kijken we terug en vooruit met de beide voorzitters. Paul Engel, afzwaaiend bestuursvoorzitter, steekt meteen enthousiast van wal: “Deze organisatie bedenkt zelf wat ze doen en dat doen ze heel goed. Als bestuur helpen we en hebben we -op afstand- een paar lijntjes om daarbij te ondersteunen”. Een gesprek over voorop lopen in de systeemverandering en het samenwerken over heel de wereld.
-
Voor de pers / 25 maart 2024
Een baggerwereld: wereldwijd onderzoek naar verwoesting Nederlandse baggeraars
Een baggerwereld; onderzoek onthult hoe Nederlandse baggeraars wereldwijd structureel mensenlevens en het milieu verwoesten met hulp van belastinggeld
OPROEP! Tijd voor een grondige schoonmaakbeurt van overheidssteun aan de baggersector, overheid stop de steun in drie lopende projecten direct!
-
Publicatie / 25 maart 2024
-
Nieuws / 19 maart 2024
Both ENDS – best bijzonder
Both ENDS heeft geen managementteam, nauwelijks teamoverleggen en al helemaal geen 'directeur die over iedereen de baas is'. Both ENDS heeft sinds 2016 een platte organisatiestructuur met gezamenlijkheid als uitgangspunt. Ook hierin zie je ons doel 'Connecting people for change' terugkomen.
-
Blog / 14 maart 2024
Bringing local realities to board level: GAGGA and Both ENDS partners at the GCF B38 in Rwanda
Last week Both ENDS participated in the 38th Board Meeting of the Green Climate Fund in Kigali, Rwanda, together with GAGGA partners Fatoumata Mbodji (LSD Senegal), Emem Okon (Kebetbache Nigeria), Alda Salomao (Tindzila Mozambique), Zenabou Segda (Women Environmental Program Burkina Faso) and Ibrahima Dia (IED Afrique, project lead in the Communities Regreen the Sahel program).
-
Nieuws / 12 maart 2024
Gender just climate action and solutions are in urgent need of your support
Women, girls, trans, intersex, and non-binary people from local and Indigenous communities are at the forefront of fighting for climate and environmental justice against false climate solutions. The time is now to resource the transformative climate solutions led by women, girls, inter, non-binary and trans people and stop investment in false climate solutions. Commit your support to uphold human rights and invest in women’s leadership in gender- just climate solutions!
-
Nieuws / 12 maart 2024
Gelijkwaardigheid als sleutel voor internationale handel
Handel stond de afgelopen tijd weer in de wereldwijde schijnwerpers. Onlangs kwamen ministers uit de hele wereld bij elkaar in Abu Dhabi bij de WTO voor onderhandelingen over de wereldhandel in de komende jaren. De aanwezige deelnemers uit het maatschappelijk middenveld werden echter de mond gesnoerd.
-
Evenement / 10 maart 2024, 12:00 - 20:30
Feminist Future Festival
Op 10 maart is Feminist March terug. Dit keer niet alleen met een nieuwe mars, maar ook met een nieuw evenement: de eerste editie van het Feminist Future Festival.
-
Voor de pers / 4 maart 2024
Certificatie hout uit Maleisië voor Nederlandse bouw mogelijk onterecht
-Dit is een gezamenlijk persbericht van Both ENDS, Keruan, SAVE Rivers Network, Bruno Manser Fonds en The Borneo Project-
Nederland is de grootste importeur van kozijnhout uit Maleisië. Al decennia protesteert en klaagt de lokale inheemse bevolking, gesteund door belangenorganisaties, over misstanden bij de houtkap, die bos verwoest en mensenrechten schendt. Staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur & Waterstraat heeft een onafhankelijke expertgroep vorig jaar een kort onderzoek -op afstand- laten doen. Dit onderzoek is onlangs vrijgegeven en gedeeld met de advocaat van de belangenorganisaties. Daaruit blijkt dat de zorgen van de lokale bevolking mogelijk terecht zijn. De staatsecretaris gaat nu akkoord met een uitgebreider internationaal onderzoek en veldbezoek. Dat stemt de betrokkenen hoopvol. Ondertussen gaat de houtkap in Maleisië wel door, evenals de het bouwen met dit controversiële hout in Nederland.
-
Nieuws / 14 februari 2024
Petitie: bescherm het Saamaka-volk en de Amazone
Het Saamaka-volk, een stam met Afro-afstammelingen in Suriname beschermt bijna 1,4 miljoen hectare Amazone-regenwoud. Ze dringen er al tientallen jaren bij de regering op aan om hun voorouderlijke territoriale landrechten te erkennen.
-
Nieuws / 8 februari 2024
Pensioenfonds PFZW stopt met investeren in fossiele bedrijven
Een besluit waar we lang op hebben gewacht: een van de grootste pensioenfondsen Pensioenfonds Zorg en Welzijn stopt met het investeren in het grootste deel van de olie- en gasbedrijven. PFZW volgt daarmee ABP en PME op.
-
Nieuws / 8 februari 2024
De lakmoesproef van de vernietigende racebaan in Lombok
Een racebaan voor internationale motorraces in Lombok blijft mensenrechtenexperts over de hele wereld zorgen baren. Both ENDS samen met vele partners maakt zich steeds meer zorgen over de implicaties van het project voor de ethische normen van wereldwijde ontwikkelingsfinanciering in de toekomst en de waarborging van sociale- en ecologische standaarden.
-
Evenement / 30 januari 2024, 14:00 - 15:30
Online sessie: De gevolgen voor het milieu en de mensenrechten bij het winnen van grondstoffen: lithium in de hoge Andes, Argentinië
Welke gevolgen heeft grondstofwinning voor het milieu en de mensenrechten? Samen met Wetlands International Europe en de EU Raw Materials Coalition organiseert Both ENDS een online sessie waarin we een open discussie faciliteren over deze consequenties. Aanleiding is de Raw Materials Week in november 2023 en het voorlopige akkoord over de Critical Raw Material Regulation.
-
Nieuws / 25 januari 2024
2024 is het jaar om ons te verenigen
Both ENDS nodigt dit jaar partners wereldwijd uit om mee te werken aan een nieuwe strategie. En we blijven ons inzetten voor het versterken en verbinden van inspirerende initiatieven die wij dagelijks tegenkomen in onze projecten en bij onze partners.
-
Nieuws / 25 januari 2024
'Er kan geen transitie plaatsvinden als je niet over consumptiepatronen praat'
De Tweede Kamerverkiezingen in Nederland zijn achter de rug en het stof is inmiddels neergedaald. Hoe het nieuwe kabinet er ook uit zal zien, één ding is duidelijk geworden: in Nederland ligt de focus vooral op ons eigen land. Buitenlandse kwesties speelden tijdens de verkiezingen amper een rol en we zien hetzelfde bij het proces rondom de kabinetsformatie. Nog verontrustender is dat sommige winnaars van de verkiezingen zich verder willen afsnijden van de wereld om ons heen.
-
Nieuws / 22 januari 2024
Is de reputatie van Nederland als wereldleider op het gebied van waterkennis terecht?
Nederland is een grote speler in de mondiale watersector, maar niet zelden leiden onze investeringen tot mensenrechtenschendingen en milieuproblemen in de landen waar ze plaatsvinden. Aan welke knoppen kan een nieuw Kabinet draaien om de Nederlandse voetafdruk in het buitenland te verkleinen? Ellen Mangnus ging daarover in gesprek met verschillende experts: vandaag deel 3.
-
Nieuws / 21 december 2023
Nederland is zeker niet roomser dan de paus
Nederland is in eigen land vrij goed op weg met de energietransitie, maar ons land blijft Nederlandse investeringen in fossiele projecten elders stimuleren. Dat is natuurlijk niet in lijn met de klimaatdoelen en dit soort projecten veroorzaken bovendien flinke problemen in de landen waar ze plaatsvinden. Aan welke knoppen kan een nieuw Kabinet draaien om de Nederlandse voetafdruk in het buitenland te verkleinen? Ellen Mangnus ging daarover in gesprek met verschillende experts: vandaag deel 2.
-
Nieuws / 19 december 2023
Klimaattop in Dubai: Hoopvolle uitkomst met een fragiele toekomst
De klimaattop in Dubai is voorbij. Both ENDS en partners waren goed vertegenwoordigd. Er is geschiedenis geschreven in Dubai, letterlijk, want in de finale tekst hebben landen eindelijk opgeschreven dat de wereld moet wegbewegen van fossiele brandstoffen. Dit is het begin van het einde van de fossiele industrie. Niels Hazekamp en Daan Robben blikken terug: wat heeft Both ENDS daar gedaan en wat vinden ze van de uitkomst?
-
Nieuws / 18 december 2023
Aanbevelingen voor Nederlands buitenlandbeleid dat werkt voor mensen en milieu
De Tweede Kamerverkiezingen zijn voorbij, het stof is enigszins neergedaald. Hoe het ook gaat eindigen, één ding valt op: het gaat in Nederland vooral over Nederland, het buitenland is nauwelijks een thema in de verkiezingen en de formatie. Sterker nog, sommige winnaars in de verkiezingen zouden zich het liefst juist verder afschermen van de wereld om ons heen.
-
Nieuws / 14 december 2023
Nederland kan agrarische voetafdruk drastisch verkleinen
Both ENDS kijkt in de weken na de verkiezingen waar de politiek in de komende jaren op kan sturen om de Nederlandse voetafdruk over de grenzen te verkleinen en het Nederlandse buitenlandbeleid juist te laten werken voor mens en milieu. Dat doen we door in vier dubbelinterviews met steeds een eigen expert en iemand van buiten de organisatie.